Машгулот №13 Мавзу: dispers sistemal

Kondensatsiya usuli.Yuqoridagidan farqli ravishda bu usul yordamida kolloid eritmalar molekulyar yoki ion tabiatli zarrachalarni yiriklashtirish (agregatlashtirish) orqalii olinadi.Bu usul oksidlanish, qaytarilish, qo‘sh almashinuv, gidroliz jarayonlari va erituvchi tabiatini o‘zgartirish hamda bug‘simon moddalarni kondensatsiya qilish orqali amalga oshirilishi mumkin.


Oksidlanish uslubiga misol qilib quyidagi jarayonni ko`ramiz:
Hosil bo‘lgan oltingugurt zarrachalari o‘zaro kondensatsiyalanib kolloid sistemani hosil qiladi.
Qaytarilishuslubi nisbatan keng tarqalgan bo‘lib, bunda kuchli bo‘lmagan qaytaruvchilardan (H<sub>2</sub>, formalin va h.k.) foydalaniladi. Masalan :
Hosil bo‘lgan kumush o‘z dispersligi bo‘yicha kolloid zarrachalar talabiga javob beradi va uning asosida zarrachalarning o‘zaro kondensatsiyalashuvi yotadi.
Gidroliz uslubidan foydalanib kolloid eritma olishga misol qilib temir zolining gidroliz natijasida olinishini ko`ramiz:

Kolloid eritmalarni tozalash usullari
kolloid eritmalarni tozalashda quyidagi usullardan foydalaniladi:
- Dializ
- Elektrodializ
- Ultrafiltratsiya
Dializ yarim o‘tkazgichli membranadan o‘tadigan aralashmalardan kolloid eritmalarni tozalash usulidir. Yarim o‘tkazgichli membranaga kollodiy sellofanini misol keltirish mumkin.
Dializ o‘tkaziladigan asbobga dializator deb aytiladi.
Eng oddiy dializatorni quyidagi ko‘rinishda ifodalashimiz mumkin. (8.1 rasm.)





Elektrodializ.Elektr toki yordamida o‘tkaziladigan dializga elektrodializ deb aytiladi. Elektdializo‘tkaziladigan asbobga elektrodializator deb aytiladi.

Ultrafiltratsiya uslubi kolloid eritmaning maxsus yarimo‘tkazgich membranadan filtrlab o‘tkazishga asoslangan. Bunda filtratga o‘lcham qiymati kichik bo‘lgan zarrachalar o‘tadi, filtrda esa kolloid zarrachalar tutib qolinadi.