MASHINA VA MEXANIZMLAR NAZARIYASI .MASHINA TETALLARI - FAN O’QTUVCHISI: JO’LANOV I
- BAJARDI: YIGITALIYEV L
JIZZAX_2023
KULISALI MEXANIZMLARNI KINEMATIK TAHLIL QILISH REJA : - Kulisali mexanizm haqida.
- Mexanizmlarni kinematik tahlil qilish,
Kulisali mexanizm haqida. - Kulisali mexanizm - aylanma yoki tebranma harakatni qoʻzgʻaluvchan zveno — kulisa yordamida ilgarilanma-qaytma yoxud aksincha harakatga oʻzgartiradigan mexanizm. Eng koʻp tarqalgan 4 zvenoli yassi Kulisali mexanizmning krivoship-kulisali, kulisakoromislo-li, kulisa-polzunli va ikki kulisali xillari bor.
- Krivoship-kulisali mexanizmlarda kulisa aylanma, tebranma yoki ilgarilama, kulisakoro-misloli mexanizmlarda kulisa tebranma yoki ilgarilama harakat qiladi.
- Kulisa-polzunli mexanizmlar tebranma harakatni ilgarilama harakatga aylan-tiradi (va aksincha). Kulisali mexanizm harakatlarini oʻzgartirishda, hisoblash-yechish ma-shivalarining sinus mexanizmlari sifatida, hisoblash-yechish mashivasining tangens mexanizmi sifatida ish-latiladi. Ikki kulisali mexanizmlar muftalarda qoʻllaniladi.
Ancha murak-kab va koʻp zvenoli Kulisali mexanizmlardan ichki yonuv dvigatelida, bugʻ mashivalarining revers mexanizmlari va boshqa joylarda keng foydalaniladi. KULKI-OʻYIN - oʻzbek anʼanaviy teatrining oʻziga xos janri. Mashara-boz va qiziqchilar tomonidan ijro etiladigan teatrlashgan tomosha turi (kulgili oʻyinlar). K.-oʻ. juda qad. za-monlardan shakllangan. - Ancha murak-kab va koʻp zvenoli Kulisali mexanizmlardan ichki yonuv dvigatelida, bugʻ mashivalarining revers mexanizmlari va boshqa joylarda keng foydalaniladi. KULKI-OʻYIN - oʻzbek anʼanaviy teatrining oʻziga xos janri. Mashara-boz va qiziqchilar tomonidan ijro etiladigan teatrlashgan tomosha turi (kulgili oʻyinlar). K.-oʻ. juda qad. za-monlardan shakllangan.
Baʼzan bu atama oʻrnida mashara oʻyin, muqallid ibo-ralari ishlatiladi. K.-oʻ.da soddagiva syujet boʻlib, ijtimoiy illatlar (xa-sislik, firibgarlik kabi), axloqiy nuqsonlar tanqid qilinadi. Syujet yechimida pantomima, raqs harakatlari, mimika bilan birga dialog, qoʻshiq, yallalardan keng foydalaniladi. Aksariyat K.-oʻ.larda ramziy ifodalar mu-him ahamiyatga ega. 19-asr oxiri 20. a. boshlarida Zarafshon va Qashqadaryo vodiylarida "Kadi badbaxt", "Lakalak", "Laylak ilonni ovladi", Fargʻova vo-diysida "Buva qovoq", "Kichkivajon", Xorazmda "Chaqaloq", "Sipsa oʻyin" kabi K.-oʻ. keng tarqalgan. - Baʼzan bu atama oʻrnida mashara oʻyin, muqallid ibo-ralari ishlatiladi. K.-oʻ.da soddagiva syujet boʻlib, ijtimoiy illatlar (xa-sislik, firibgarlik kabi), axloqiy nuqsonlar tanqid qilinadi. Syujet yechimida pantomima, raqs harakatlari, mimika bilan birga dialog, qoʻshiq, yallalardan keng foydalaniladi. Aksariyat K.-oʻ.larda ramziy ifodalar mu-him ahamiyatga ega. 19-asr oxiri 20. a. boshlarida Zarafshon va Qashqadaryo vodiylarida "Kadi badbaxt", "Lakalak", "Laylak ilonni ovladi", Fargʻova vo-diysida "Buva qovoq", "Kichkivajon", Xorazmda "Chaqaloq", "Sipsa oʻyin" kabi K.-oʻ. keng tarqalgan.
- K.-oʻ. namunalari qoʻqonlik M. Abdullayev, buxorolik B. Saʼdullayev, nurotalik K. Nur-matov, mangʻitlik M. Eshimbetov kabi masharabozlar ijodi orqali bizgacha yetib kelgan. Bu anʼanaviy oʻyinlardan professioval va xalq teatrlarining ayrim spektakllari (S. Ahmad, "Kelinlar qoʻzgʻoloni", Oʻzbek milliy akademik drama teatri; "Ravshan va Zulxu-mor", Muqimiy teatri va boshqalar)da ijo-diy foydalanib kelinmoqsa.
Mexanizmlarni kinematik tahlil qilish, - Mexanizmning kinematik tahlili quyidagi tartibda amalga oshiriladi: birinchi navbatda, dastlabki bo'g'inlarning harakati tekshiriladi, so'ngra mexanizmni shakllantirish jarayonida ularni biriktirish tartibida alohida strukturaviy guruhlarning tahlili amalga oshiriladi.
- Bunday holda, har bir strukturaviy guruhda ushbu guruh biriktirilgan elementlarning pozitsiyalari, tezligi va tezlanishlari ma'lum bo'ladi. Har bir Assur guruhining kinematik tahlili guruhning ichki juftlarining kinematik parametrlarini aniqlashdan boshlanishi kerak.
- Keyin guruhning qolgan nuqtalarining parametrlari va uning bog'lanishlarining burchak tezliklari va tezlanishlari aniqlanadi.
Binobarin, mexanizmning kinematik tahlillari faqat ishlagandan keyin boshlanishi kerak strukturaviy tahlil, buning asosida Assur guruhlariga qo'shilish tartibi o'rnatiladi. - Binobarin, mexanizmning kinematik tahlillari faqat ishlagandan keyin boshlanishi kerak strukturaviy tahlil, buning asosida Assur guruhlariga qo'shilish tartibi o'rnatiladi.
- Shuningdek, kinematik tahlilni o'tkazishdan oldin, shartga rioya qilishga e'tibor berish kerak aylanuvchi havolalar kinematik juftlikda. Bog'lanishlar o'lchamlarining ba'zi nisbatlari uchun ularning aylanishi geometrik sabablarga ko'ra mumkin emas. Quvvat omillari, shuningdek, bog'lamlarning burilishiga ta'sir qilishi mumkin.
Ushbu usulning afzalligi uning ravshanligi va soddaligidir. O'zaro harakatni amalga oshiradigan aloqalarni kinematik tahlil qilish uchun yaxshi. Usulning kamchiligi grafik konstruktsiyalarning aniqligiga bog'liq bo'lgan past aniqlikdir. - Ushbu usulning afzalligi uning ravshanligi va soddaligidir. O'zaro harakatni amalga oshiradigan aloqalarni kinematik tahlil qilish uchun yaxshi. Usulning kamchiligi grafik konstruktsiyalarning aniqligiga bog'liq bo'lgan past aniqlikdir.
- Joylashuv muammosi etakchi bo'g'inning turli xil ketma-ket pozitsiyalari bilan tanlangan uzunlik shkalasida mexanizmning bir nechta kombinatsiyalangan rejalarini qurish orqali hal qilinadi.
- Tezlik bilan bog'liq muammolar va tezlashuvlar o‘rganilayotgan nuqtaning siljishlari, tezligi va tezlanishlarining grafiklarini (diagrammalarini) tuzish yo‘li bilan yechiladi.
E’tiboringiz uchun raxmat!!!
Do'stlaringiz bilan baham: |
