Машиналық графика. Autocad компьютерлік графика жҥйесіне кіріспе оқу құралы

37-мысал. Берілген бӛлшектің (83-сурет) бейнесін 3 есе ҥлкей-
тіңіз. 
Scale (Масштаб) командасын іске қосып, келесі сауалдарға 
жауап беріңіз: 
Command:_Scale 
Select objects: - объектні жақтама көмегімен таңдау режиміне 
көшіру үшін w-ды енгізіңіз.. 
Specify first corner: - 1-нүктені көрсетіңіз. 
Specify opposite corner: - 2-нүктені көрсетіңіз. 

---

105 
83-сурет. Объектлерді 
масштабтау. 
84-сурет. Объектлерді 
созу. 
9 found Select objects: - объектлерді таңдауын аяқтау үшін 
Enter-ді басыңыз.
Specify base point: - объектілік байланыстыруды қолданып, 
тіктөрт-бұрыштың төменгі жағынының ортасындағы 3-нүктені 
көрсетіңіз. 
Specify scale factor or [Reference]: - масштабтау коэффици-
ентніңі мәні 3-ті енгізіңіз. 
8.11. Объектлерді созу 
STRETCH (РАСТЯНУТЬ) командасы объектлерді созу ҥшін 
қолданылады. Бҧл команда атқарылуы барысында қарасты-
рылып отырған объектнің суретте қалған бӛлігімен байланысы 
жоғалмайды. Бҧл команда Modify (Редакт) 
Stretch (Растяни) 
қҧлайтын менюінен немесе Modify (Редактирование) қҧралдар 
панелінде Stretch (Растяни)  пиктограммасын мышьпен шерту 
арқылы іске қосылады. 
Бҧл команда ҥшін объектлерді таңдау қиюшы жақтаманың 
Crossing (Секрамка) немесе Cpolygon (СМн-угол) кілтімен жҥргізі-
леді. Жақтаманың немесе кӛпбҧрыштың ішінде толығымен орналас-
қан кез келген объект Stretch (Растяни) командасының кӛмегімен 

---

106 
Move (Перенести) командасымен сияқты орынынан жылжиды. 
Жақтаманы кесіп ӛтетін сызықтар, доғалар және полисызықтардың 
сегменттері тек қана жақтаманың ішінде орналасқан шеткі нҥкте-
лерді жылжыту арқылы созылады, ал жақтамадан тыс орналасқан 
шеткі нҥктелер ӛзгерусіз қалады. Доғалардағы орталық нҥктесі және 
оның бастапқы және соңғы бҧрыштары арасындағы байланыс 
реттелініп, доға хордасының орталық нҥктесінен доға сызығына 
дейінгі арақашықтық тҧрақты болып сақталынады. Stretch (Растяни) 
командасы полисызықтар жуандығына және тҥйістендірулерге 
қатысты мәліметтерге әсер етпейді.
Жақтама ішінде орналасқан фигуралардың тӛбелері де жылжи-
ды, ал одан тыс қалғандары жылжымайды. Басқа примитивтер 
оларды анықтайтын нҥктелері жақтама ішінде орналасуына немесе 
орналаспауына қатысты жылжиды немесе орнында қалады. Анық-
таушы нҥктелер болып шеңбер орталығы, форманы немесе блокты 
енгізу нҥктесі (егер блоктың енгізу нҥктесі Stretch командасы 
бойынша жылжыса, онда оның барлық атрибуттары да жылжиды), 
жазба ҧшін базалық сызықтың сол жағындағы шеткі нҥктесі 
есептелінеді. 
Егер Stretch (Растяни)  командасы алдын-ала даярланылған 
жиінтық ҥшін шақырылатын болса, онда анықтаушы нҥктелерді 
қарастыру ҥшін жақтама немесе кесуші жақтама кӛмегімен анықта-
латын примитивтер ғана қолданылады.