Mashinasozlik chizmachiligi

Boltli birikmalar. Bolt

Bolt bir tomoniga rezbasi boMgan ikkinchi tomoni esa harxilt shakldagi
kallakdan iborat sterjen (4.18-shakl).
Sterjenningrezbali tomonining uchiga o‘qqa nisbatan 450 burchakli ko­
nus faska chiqarilgan. Kallakning sterjenga qaragan tomoni tekis qilib ish-
langan. Uning ikkinchi tomoniga yasovchilari o‘qqa nisbatan 600, tomoniga
nisbatan 300 burchakka qiya boMgan konus faska hosil qilingan. Boltlaming
kallagi olti qirrali, kvadrat, yarim-yumaloq, silindrik va shunga o‘xshash shak-
llarda boMadi.
Asosan, aniqlik darajasi past, normal va yuqori boMgan boltlar ishlab
chiqariladi. Boltlar o‘ziga xos konstruktsiyasi (tuzilishi) bo‘yicha uch xil
bajariladi: I bajarilish - bolt sterjeniga shplint uchun teshik boMmaydi
(4.19-shakl, a); 11 bajarilish - bolt sterjenining rezbali qismiga shplint
uchun moMjallangan teshik boMadi (4.19-shakl, b). Bu teshik birikmada-
gi gayka har xil tebranish, silkinishlarda o‘z-o‘zidan buralib ochilib ket­
masligi uchun shplintga moMjallangan (4.20-shakl, a va b); III bajarilish -
bolt kallagida ikkita teshik boMadi (4.19-shakl, c). Bu teshiklar boltni o‘z-
o‘zidan buralib ochilib ketmasligi uchun shplintovka simlariga moMjallangan
(4.21-shakl).
Sterjen kallagi konus faskali olti burchakli prizma boMgan bolt ko‘p tar-
qalgan (4.18-shakl, a). Bolt chizish uchun uning oMchamlari GOST 7798-
96 da keltiriigan. Boltni chizmasini chizish uning kallagini chapdan ko‘rinishini
chizishdan boshlanadi (4.18-shakl, b). D diametrli aylanachizilib, unda ichki
4.18-shakl
muntazam oltiburchak chiziladi. Uning qarama-qarshi joylashgan o‘zaro
parallel tomonlari orasidagi S masofa kalit o‘lchamini belgilaydi. So‘ngra
Dt=0,9»S diametrli aylana chiziladi.

Bosh ko‘rinishda bolt kallagi balandligi (h) uzunligida, kallak qirralarining

konturlari chiziladi. Kallakning chap yon tomoniga D, diametrga teng kesmani oichab qo‘yib, uning a'va s' nuqtalaridan 30° burchak ostida chetki qirralarining proeksiyalari bilan b' va b' nuqtalarda kesishguncha chiziqlar o‘tkaziladi. Bu nuqtalardan o‘tgan vertikal bogiovchi chiziq ustdan ko‘rinishda