Масъул муҳаррир: Файзиев Шохруд Фармонович, ю ф. д., доцент

>plot(cos(x),x=Pi..Pi,labels=[x,y],thickness=2);
Параметрлери берилген сызықты сәўлелендириў ушын қайтадан және дизимнен 
пайдаланамыз. Бирақ бул жағдайда параметрдиң өзгериў диапазоны мәселеси дизимниң 
үшинши конпоненти болыў керек, ал plot тың екинши ғәрезсиз аргументи емес(5-сүўрет).
> plot([sin(t), cos(3*t), t=-Pi..Pi]);
5-сүўрет
Maple да кеңисликлерди сәўлелендириў ушын plot3d командасы пайдаланылады. 
Бунда plot командасы да plot3d синтаксисине ғәрезли анық берилген (еки аргумент 
функциясы көринисинде) ҳәм параметрли кеңисликлерди сәўлелендириўи мүмкин[2].
Анық берилген кеңисликерде plot3d командасының биринши аргументи жаратылыўы 

---

40
17
керек болған графикте еки өзгериўшили функцияны анықлаўы тийис, ал кейинги еки 
аргументи өзгериўшилердиң өзгериў диапазонын белгилейди (бул жерде екинши өзгериўши 
диапазоны шегарасы бириншисиниң функциясы болыўы мүмкин) Буннан тысқары бул 
шәртли параметрлерден басқа координаталар системасы типин анықлаўшы және бир неше 
опционаллық яғный көринис стили, реңи, палитрасы, сүўреттиң жақтылығы, загаловкасы, 
шрифт ҳәм тексттиң безелиў стили, перспективалардың болыў ямаса болмаўы ҳ.т.б 
киритилиўи мүмкин[3]. (Maple бир неше онлаған ҳәр қыйлы кеңисликлер координаталарын 
«биледи»). Нәтийжеси 6-сүўретте көрсетилген.
 > y:=’y’:plot3d(x^2+y^2, x=-2..2, y=-sqrt(4-x^2)..sqrt(4-x^2), grid=[20,20]);
6-сүўрет 
7-сүўрет
Кеңисликтиң параметрлик берилиўинде биринши аргумент еки өзгериўшили үш 
функция дизимин белгилейди. Келеси еки аргумент кеңисликтиң анық берилиўиндеги 
сыяқлы өзгериўшилердиң өзгериў диапазонын анықлайды. Буннан кеңисликтиң параметрли 
берилиўинде plot3d командасының қосымша опцияларын қолланыўымыз мүмкинлигин 
аңлап алыўымызға болады.
Төменде келтирилген мысалда анық түсиниклерге ийе бола отырып сфера бөлеги 
көринисин жаратылғаннан соң айландырдық. Буның ушын биз дәслеп мышь кнопкасын 
сәйкес графикалық объект үстинде басып активлестирдик, соңынан және мыщь арқалы 
биз оны керекли формаға келтирдик. Буннан тысқары биз сүўретти lightmodel ҳәм color 
опциясынан пайдаланып реңсизлендирдик ҳәм сүўретке 1:1 масштабын орнаттық(7-сүўрет).
> plot3d([sin(v), cos(u)*cos(v), sin(u)*cos(v)], u=-Pi..Pi, v=-Pi/6..Pi/2, lightmodel=’none’,