Маҳсулот сифати ва хавфсизлигини таъминлашда сертификатлаштиришнинг ўрни

ANDIJON MASHINASOZLIK INSTITUTI

“MASHINASOZLIK” fakulteti
“METROLOGIYA, STANDARTLASHTIRISH VA MAXSULOT SIFATI MENEJMENTI” kafеdrasi


DIPLOM LOYIHASI BO`YICHA


T U S H U N T I R I S H X A T I


Diplom loyihasining mavzusi: “O’zbekiston standartini Xalqaro standart talabi asosida uyg’unlashtirish ”
Bitiruvchi: 5310900 - “Mertologiya, Standartlashtirish va Maxsulot Sifati Menejmenti” yo`nalishi 4-kurs 327-19-guruh talabasi: G’ulomov IslombekShavkatjon o’g’li

Kafedra mudiri: ______________ Sh. Sulaymonov

Diplom loyihasi rahbari: ______________ O. Mo’minov
Maslahatchilar: _______________
_______________

Andijon – 2023
MUNDARIJA
Kirish ……………………………………………………………………………
I bob Asosiy qism Standartlashtirishning asosiy tamoyillari
1.1 Standartlashtirishni asosiy vazifalari ……………………………………….
1.2 Standartlashtirish
tamoyillari………………………………………………………………………
II bob. O’zbekiston Respublikasida standartlashtirish tizimi…………………..
2.1 Standartlashtirishni qonuniy asoslar………………………………………..
2.2 Standartlashtirishni tizimidagi muammolar……………………………….
III bob Xalqaro standartlashtirish tizimlari……………………………………
3.1 Xalqaro standartlar…………………………..……………………………..
3.2 Xalqaro standartlarni uyg’unlashtirishdagi masalalar………………….
3.3 Uyg’unlashtirish bo’yicha chora tadbirlar…………………………………..
IV bob Hayot faoliyati xavfsizligi qismi…………………………………………
V bob Iqtisodiy qism……………………………………………………………..
Xulosa va tafsilotlar………………………………………………………………
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yhati……………………………………

Kirish

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Texnik jihatdan tartibga solish, standartlashtirish, sertifikatlashtirish va metrologiya tizimlarini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2018-yil 12-dekabrdagi PQ-4059-son qarori ijrosini ta’minlash, tadbirkorlik subyektlariga qulay shart-sharoitlar yaratish, mahalliy mahsulotlar raqobatbardoshligini oshirish, shuningdek, O‘zbekiston standartlashtirish, metrologiya va sertifikatlashtirish agentligining faoliyati samaradorligini oshirish maqsadida Vazirlar Mahkamasi qaror qiladi. O‘zbekiston standartlashtirish, metrologiya va sertifikatlashtirish agentligi keyingi o‘rinlarda “O‘zstandart” agentligi deb ataladi), Iqtisodiyot va sanoat vazirligi, Tashqi savdo va investitsiyalar vazirligining quyidagi tartibni joriy etish to‘g‘risidagi takliflariga rozilik berilgan. Ushbu tartibga muvofiq O‘zbekiston Respublikasida ishlab chiqariladigan mahsulotlarning muvofiqligini deklaratsiyalash yo‘li bilan tasdiqlash huquqi berilgan tadbirkorlik subyektlari kalendar yil yakunida ishlab chiqarilgan deklaratsiyalangan mahsulotlar realizatsiyasi bo‘yicha muvofiqlik belgisidan foydalanganlik uchun bir martalik to‘lovni amalga oshiradi. Mustaqil Davlatlar Hamdo‘stligi mamlakatlarining “Mahsulotlar va xizmatlar sifati sohasidagi xizmatlari uchun” mukofoti laureatlari bo‘lgan mahalliy korxonalar nomzod mahsulot bo‘yicha muvofiqlik sertifikati amal qilish muddatida muvofiq belgisidan foydalanganlik uchun bir martalik to‘lovdan ozod etiladi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Texnik jihatdan tartibga solish, standartlashtirish, sertifikatlashtirish va metrologiya tizimlarini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2018-yil 12-dekabrdagi PQ-4059-son qaroriga muvofiq Standart - bu standartlashtirish obyektiga nisbatan normalar, qoidalar,
talablar kompleksini belgilaydigan va vakolatli organ tomonidan tasdiqlangan
me’yoriy-texnik hujjatdir. Standartlar fan, texnika va amaliy tajribaning
umumlashtirilgan natijalariga asoslanishi vajamiyat uchun optimal
foydagaerishilishiga qaratilgan bo„lishi kerak. Ularni nafaqat mahsulotlar, etalonlar va shu kabilarga, shu bilan birga normalar, qoidalar, talablar va shu kabilarga ham ishlab chiqiladi.
Standartlashtirishning asosiy vazifalari: Iste’molchi va davlatning manfaati yo’lida maxsulotning sifati va nomlariga nisbatan eng maqbul talablarni qo’yish davlat, respublika fuqarolari va chet el extiyoji uchun tayyorlangan maxsulotga kerakli talablarni belgilovchi me’yoriy xujjatlar tizimini va uni ishlab chiqish qoidalarini yaratish, ishlab chiqish va qo’llash,shuningdek xujjatlardan nazorat qilish standart talablarining sanoati rivojlangan chet mamlakatlarning xalqaro, mintaqaviy va milliy standartlari talablari bilan uyg’unlashuvini ta’minlash;
bir-biriga mosliligining barcha konstruktiv, elektrik, elektromagnitli, informatsion, dasturli va boshqalar turlarini, shuningdek maxsulotning o’zaro almashinuvchanligini ta’minlash parametrik va turlar o’lchovi qatorlarini, tayanch konstruktsiyalarni, buyumlarning konstruktiv jixatdan bir xil qilingan modullashgan blok tarkibiy qismlarini aniqlash va qo’llash asosida birxillashtirish; maxsulot, uning tarkibiy qismlari, buyumlari, xom ashyo va materiallar ko’rsatkichlari va tavsiflarining kelishib olinishi va bog’lanishini ta’minlash; material va energiya sig’imini kamaytirish, kam chiqindi chiqaruvchi texnologiyalarni qo’llash;
maxsulotning ergonomik xossalariga talablarning belgilanishi;
metrologik me’yor qoida nizom va talablarning belgilanishi;
standartlashtirish bo’yicha xalqaro tajribadan foydalanishni kengaytirish, mamlakatning xalqaro va mintaqaviy standartlashtirishda ishtirok etishini kuchaytirish; xorijiy mamlakatlarning talablari O’zbekiston Respublikasining xalq xo’jaligi extiyojlarini qondiraolgan xollarda ularning xalqaro, mintaqaviy va milliy standartlarini mamlakat standartlari va texnikaviy shartlari tariqasida to’g’ridan-to’g’ri qo’llash tajribasini amalga oshirish;
Texnologik jarayonlarga talablarni belgilash;
maxsulotni standartlashtirish va uning natijalaridan foydalanish soxasida xalqaro xamkorlik qilish yuzasidan ishlarni tashkil qilish;
texnik-iqtisodiy axborotni tasniflash va kodlash tizimini yaratish va joriy qilish;
sinovlarni me’yoriy-texnika jixatidan ta’minlash, maxsulot sifatini sertifikatlashtirish, baxolash va nazorat qilish
O’zbekistonning davlat standartlashtirish tizimi
Standartlashtirishning texnika taraqqiyotidagi rolini oshirish, mahsulotning sifati
va raqobatga bardoshliligini hamda uning tejamliligini oshirish uchun Davlat
standartlashtirish tizimi ( O’zDST) joriy etilgan bo’lb, u standartlashtirish
maqsadlari va vazifalanni belgilaydigan o’zaro bir-biriga bog’liq boigan
qoidalar, talablar majmuini, standartlashtirish organlari va xizmatlari
tuzilishini, ulaming xalq xo’jaligining hamma sohalaridagi huquqlari va
majburiyatlarini o„z ichiga qamrab oladi. U me’yoriy hujjatlaming
rejalashtirilishi, ishlab chiqilishi, kelishilishi, tasdiqlanishi, davlat ro’yxatidan
oikazilishi tartibini, ularni tekshirish, bekor qilish, qaytadan ko’rib chiqish,
ularga o„zgartirishlami kiritish tartibini; mahsulotlami ishlab chiqarish,
xizmatlami ko„rsatish, tashish, saqlash, sotish, ta‟mirlash, foydalanish,
utiHashtirishning me‟yoriy ta‟minotini, me‟yoriy hujjatlaming ilmiy-texnik
darajasining ekspertizasi va baholanishini o'tkazish uslublarini, xalqaro,
davlatlararo, mintaqaviy, xorijiy standartlarning qo„llanilishi usullari va shu
kabilarni belgilaydi.
O’zDSTning asosiy qoidalari O’zbekistonda standartlashtirish bo’yicha ishlaming
tashkil etilishi kazilishiga nisbatan umumiy qoidalarni belgilaydi va me‟yoriy
hujjatlar majmuida asosiy qoidalar bo„lib hisoblanadi.
Me‟yoriy hujjatlaming quyidagi belgilari belgilangan:
Davlat miqyosida: O’zbekiston davlat standarti - O’zDst Umumdavlat
klassifikatori – O’zDST O’zbekistondarahbarlik qiluvchi hujjat – O’zbekiston
tavsiyanomalari – O’zDsT
Tarmoq miqyosida:
tarmoq standarti - TSt
tarmoq klassifikatori - TT
texnik shartlar - TSh
rahbarlik qiluvchi hujjat -RH
tavsiyalar - T
Ma’muriy-hududiy miqyosda: ma‟muriy-hududiy standart - MHSt rahbarlik
qiluvchi hujjat - RH tavsiyalar - T
Korxona miqyosida: texnik shartlar - TSh korxona standarti - KSt
Barcha miqyoslardagi me‟yoriy hujjatlaming ifodalanishi hujjat matnining tilidan Qat’i nazar lotin yozuviga asoslangan davlat tilida amalga oshiriladi va quyidagicha
ifodalanadi:
( O’zbekiston)
D - Davlat
T - Tasniflagich
R - Rahbarlik
H - Hujjat
Sh - Shart
К - Korxona
М - Ma’muriy
St - Standart