Biror miqdorning aniq qiymati A bilan uning taqribiy qiymati a orasidagi Aa qgʻ A — agʻ farqning absolyut qiymati a sonining absolyut xatosi, Za q tqu nisbat esa a sonining ni s b i y xatosi deyiladi. Koʻpincha, nisbiy xato foizlarda ifodalanadi. Taqribiy hisoblashlarda turli matematik jadvallar va zamonaviy hisoblash texnikalari muhim vositadir. Hozirgi kunda murakkab matematik masalalarni echishdagi asosiy vosita sonli metodlar bo’lib hisoblanadi , u masala echimini chekli sondagi amallar bajarish orqali topishga imkon beradi , bunda natija sonli qiymatlar ko’rinishda olinadi. Hisoblash jarayonida xatoliklar bo’lishi tabiiy , ular to’g’risida to’xtalamiz. - Biror miqdorning aniq qiymati A bilan uning taqribiy qiymati a orasidagi Aa qgʻ A — agʻ farqning absolyut qiymati a sonining absolyut xatosi, Za q tqu nisbat esa a sonining ni s b i y xatosi deyiladi. Koʻpincha, nisbiy xato foizlarda ifodalanadi. Taqribiy hisoblashlarda turli matematik jadvallar va zamonaviy hisoblash texnikalari muhim vositadir. Hozirgi kunda murakkab matematik masalalarni echishdagi asosiy vosita sonli metodlar bo’lib hisoblanadi , u masala echimini chekli sondagi amallar bajarish orqali topishga imkon beradi , bunda natija sonli qiymatlar ko’rinishda olinadi. Hisoblash jarayonida xatoliklar bo’lishi tabiiy , ular to’g’risida to’xtalamiz.
Taqribiy sonlar. - Taqribiy sonlar.
- Taqribiy sonlar. Kompyuter qo’zg’almas va siljuvchi vergulli sonlar bilan ish ko’radi. Qo’zg’almas vergulli o’nlik son – bu odatdagi bizga ma’lum formada sonlarni yozishdan iborat: 5,-10,175.12,0.0093 va hokazo, bunda o’nlik vergul o’rniga nuqta qo’yiladi. Kompyuterlarning ko’pgina modellarida butun sonlar ikkilangan aniqlik bilan tasvurlanadi, bu sonlar ko’lami taxminan -2*109 dan 2*109 gacha intervalda bo’ladi. Ilmiy – texnikaviy masalalarni echishda asosan xaqiqiy sonlar ishlatiladi. Ularni ifodalash uchun barcha kompyuterlarda siljuvchi vergulli sonlardan foydalaniladi. Haqiqiy D sonini bu formada D=±m*109ko’rinishida yozish mumkin, bunda m va n mos ravishda sonning mantissasi va uning tartibidan iborat. Masalan, haqiqiy -273.9 sonini -2739*10-1, -2.739*10-2 , -0.2739*10-3ko’rinishlarda yozish mumkin. Bulardan oxirgisi siljuvchi vergulli sonning normallashtirgan formasidir.Shunday qilib, agar sonning mantissasini m=0. d1,d2,d3,...,dn ko’rinishida ifodalasak bunda d1<>0 bo’lsa, siljuvchi vergulli sonning normallashtirilgan formasini hosil qilamiz .
Do'stlaringiz bilan baham: |
