Matematik induksiya metodi matematikaning turli tuman xatto bir-biridan juda olis sohalarida muvaffaqiyat bilan keng

parallelogrammning diagnollari kesishish nuqtasida teng ikkiga bo’linadi. 150 soni 5 ga
bo’linadi. Berilgan uchburchak teng yonli bo’lsa, u holda bunday uchburchak simmetriya
o’qiga ega. Umumiy xulosalardan xususiy xulosalar chiqarish deduksiya deyiladi. Deduksiya
so’zi o’zbek tilida “xulosa chiqarish” degan ma’noni bildiradi. Deduksiya ilmiy fikrlashning
yagona usuli emas. Fizika, kimyo, biologiya kabi fanlarda kuzatish va tajribalarga suyanib,
induktiv mulohazalar yuritish keng qo’llaniladi. Induksiya so’zi o’zbek tilida “boshqarib
aramet”
yoki
“yetaklab
aramet”
kabi
ma’nolarni
bildiradi.

---

Xususiy
xulosalardan
umumiy
xulosalar
chiqarish
induksiya
deyiladi.
Deduksiya – oldindan mavjud bo’lgan bir umumiy haqiqat, umumiy prinsipning o’ziga xos tartibli
fikrlash va mantiq qoidalariga asoslangan holda, maydaroq, yakka holatlarga tadbiq qilinishiga
aytiladi. Deduksiyada umumiy bir gipoteza hayotdagi mavjud yakka holatlar orqali tekshirib
chiqiladi. Bu umumiy prinsip oldindan mavjud, va holatlarni faqatgina bu prinsipni tekshirish, tatbiq
qilish uchungina o’rganiladi. Bu yerda birlamchi o’rinda mantiq turadi; tajriba esa ikkilamchi
hisoblanadi.
Induksiya – ma’lum miqdorda yakka holdagi fakt, hodisa va jarayonlarni kuzatish orqali, shu
kuzatishlarga tayangan holda ishlab chiqarilgan umumiy xulosa chiqarish. Bu usul bo’yicha, oldin
ko’p miqdordagi obyekt yoki jarayonlar yaxshilab kuzatiladi, o’rganib chiqiladi, keyin ushbu