Matematik modellashtirish asoslari

МИРЗО УЛУҒБЕК НОМИДАГИ ЎЗБЕКИСТОН МИЛЛИЙ УНИВЕРСИТЕТИ
Амалий математика ва компьютер таҳлили кафедраси
MATEMATIK MODELLASHTIRISH ASOSLARI
ф-м.ф.д. A.C. МАТЯКУБОВ
IQTISODIY O‘SISHNING MAKROMODELI
Iqtisodiy o‘sishining makromodeli
Iqtisodiy o'sish mamlakat ijtimoiy ishlab chiqarishining eng muhim belgisidir. Iqtisodiy o'sish - ijtimoiy mahsulotning ma'lum vaqt oralig'ida miqdoriy va sifat jihatidan yaxshilanishi. U milliy ishlab chiqarishning o'sishida, mamlakat yoki mintaqaning iqtisodiy qudratining oshishida o'z ifodasini topadi.
Iqtisodiy o'sish modellari milliy daromadning iste'mol, kapital-mehnat nisbati va investitsiyalarga qarab o'zgarishini kuzatish imkonini beradi. Shu nuqtai nazardan, makroiqtisodiy jarayonlar modellarini, ularning xilma-xilligini ko'rib chiqish, iqtisodiy muammolarni hal qilishda har birining xususiyatlarini ajratib ko'rsatish juda muhim.
Bunday modellarni yaratishning asosiy maqsadi Muvozanatli o'sish uchun zarur bo'lgan shart-sharoitlarni aniqlash, ya'ni makroiqtisodiy bozorlarda davrdan davrga o'sib boruvchi talab va taklif hajmi mehnat va kapitaldan to'liq foydalanilganda har doim bir-biriga teng bo'lib iqtisodiyotning rivojlanishini anglatadi.
Iqtisodiy o‘sishining makromodeli
Iqtisodiy o‘sishining makromodeli
O‘zbekistonda 2022 yilda yalpi ichki mahsulot (YAIM) hajmi joriy narxlarda 888,34 trln so‘mga yetdi, deb xabar berdi prezident huzuridagi Statistika agentligi.
2021 yil darajasiga nisbatan real o‘sish sur’ati 5,7 foizni tashkil etdi. YAIMda sanoat mahsulotlarining ulushi 484,7 trln so‘mga (+5,2 foiz), xizmatlar ko‘rsatish — 343,3 trln so‘mga (+8,5 foiz), mahsulotlarga sof soliqlar — 60,3 trln so‘mgacha oshdi.
Aholi jon boshiga YAIM real ko‘rinishda 3,5 foizga — 21,15 mln so‘mdan 24,91 mln so‘mga (2254,9 dollar) o‘sdi. Taqqoslash uchun, 2021 yilda 5,3 foizga, 2020 yilda pandemiya yilida esa 0,1 foizga o‘sish qayd etilgan.