Matematik modellashtirish. Matematik modellashtirish deganda berilgan real obyektning ba’zi bir matematik obyektga muvofiqligini belgilash jarayoni 'tushuniladi

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI


MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI
UNIVERSITETI SAMARQAND FILIALI

"Kompyuter injiniring" fakulteti

"Kompyuter tizimlari" kafedrasi
"Kompyuter tarmoqlari” fanidan

MUSTAQIL ISH-2

Mavzu: Xatolikar modelining umumlashgan ko`rsatgichlari
Bajardi: KI20-03-guruh talabasi
Axmadov F.
Qabul qildi: Jumaboyev T.
SAMARQAND – 2022

Matematik modellashtirish. Matematik modellashtirish deganda - berilgan real obyektning ba’zi bir matematik obyektga muvofiqligini belgilash jarayoni 'tushuniladi. Bu matematik obyekt matematik model deb ataladi va bu modelni tadqiq qilish o‘rganilayotgan real obyekt xarakteristikalarini olish imkonini beradi. Matematik modelning turi nafaqat rea! obyekt tabiatiga bog‘liq, balki obyektni tadqiq masalalariga va talab qilinadigan ishonchlilik hamda masalani yechish aniqligiga bog‘liq. Har qanday matematik model, boshqalarga o‘xshab, kutubxonasi haqiqatga yaqinlashishning ba’zi darajasi bilan real obyektni tavsiflaydi. Sistemalar ishlash jarayoni xarakteristikalarini tadqiq qilish uchun matematik modellashtirishni analitik, imitatsion va kombinatsionlarga bo‘lish mumkin. Analitik modellashtirish uchun shu narsa xarakterliki, tizim elementlarini ishlash jarayonlari qandaydir fiinksional munosabatlar (algebraik, integro - differensial, chekli - ayirmali va sh.o\) yoki mantiqiy shartlar ko'rinishida yoziladi.

Xatoliklar modelining umumlashgan ko„rsatkichlari Diskret signallarni kogerent qabul qilishda potensial halaqitbardoshlik signalni xato qabul qilish extimolligi bilan o„lchanadi. 132 Aloqa liniyasi orqali ikkita diskret signal uzatilsin, ushbu signallarni uzatilish extimolliklari teng bo`lsin:

7.1- rasm. Signallarni to„g„ri va xato qabul qilinishini ko„satuvchi chizma .

Diskret signallarni optimal kogerent xato qabul qilish algoritmni qo„yidagi tengsizlik bilan

Diskret ikkilik signallarni potensial halaqit bardoshligi bu signallarni xato qabul qilish extimolligi bilan o„lchanadi. Xato qabul qilish extimolligi quyidagi formula bilan o„lchanadi:

G0 -Xalaqitning spektr zichligi.


7.2- rasm. Kramp funksiyasi va α parametrining grafigi:
Diskret ikkilik AM signallarni xato qabul qilish extimolligi aniqlaymiz:


Diskret ikkilik ChM signallarni xato qabul qilish extimolligini aniqlaymiz:

Bu signallar ortogonal signallardir. Diskret ChM signalning ekvivalent energiyasi aniqlaymiz:

7.4- rasm. Ikkilik ChM signallarni orasidagi masofani aniqlashda vektor ifodalash usuli
Diskret ikkilik FM signalni xato qabul qilish extimolligini aniqlaymiz:

Bu signallar qarama – qarshi signallar

Eng katta halaqitbardoshlikka diskret faza modulyatsiyasiga ega (diskret signallarni xato qabul qilish extimolligi eng kichik ). Diskret chastota modulyatsiyasi diskret FM ga nisbatan ikki marta kamdir. Lekin diskret AM ga nisbatan to„rt barobar ko„pdir. Afsuski diskret FM dan teskari ishlash effekti mavjuddir, ya‟ni diskret ikkilik S t A t 1 0  sin S t A  t  S t 2 0 1  sin     EЭ  E1  E2  E dS S 2 E 1 2  1 S 2 S 0 (7.9) (7.10) (7.11) 136 FM aloqa sistemasi qabul qilish tomonida “1” yoki “0” belgisi bir marta xato qabul qilinsa, undan keyingi signallar to„g„ri qabul qilinsa ham 1→0 ga 0→1 ga aylanib qoladi. Shunga teskari ishlash effekti deyiladi.Shuning uchun amaliyotda diskret FM o„rniga uning modulyatsiyasi NFM ishlatiladi. NFM da xato qabul qilish extimolligi qo„yidagi formula orqali aniqlanadi: