Matematika darslarida an’anaviy va noan’anaviy ta’lim xudoyorova Gulnoza

Noan’anaviy ta’lim jarayonini tashkil etishda: 
- o‘rta saviyali o‘quvchiga nisbatan mo‘ljal olishdan voz kechish; 
- o‘quvchilarning eng yaxshi sifatlarini aniqlash va rivojlantirish; 

---

www.pedagoglar.uz
43-son 1–to’plam aprel 2023
Sahifa: 198 
- 
ta’limda psixologik-pedagogik diagnostikani qo‘llash orqali 
o‘quvchilarning
qiziqishi, ehtiyoji, qobiliyati, shaxsiy sifatlari, aqliy faoliyatning
xususiyatlarini aniqlash; 
- o‘quvchilar o‘zlashtiradigan bilim, ko‘nikma va malakalar dinamikasini
tasavvur qilish; 
- o‘quvchi shaxsi rivojlanishining dasturiga tegishli o‘zgartirishlar kiritish
talab etiladi. 
O‘z vaqtida an’anaviy ta’limning ham oz bo‘lsa-da natijasini ko‘rindi.lekin 
kamchiliklari ham kuzatildi. 
Quyida matematika darslarida qo‘llanadigan noan’anaviy ta’lim usul va 
o‘yinlaridan birini taqdim etishni joiz topdim. 
“Evrika usuli. O‘quvchilarning topqirlik darajasini aniqlash uchun 
matematika darsida ushbu usuldan foydalanish mumkin. Masalan matеmatika 
darsida quyidagicha: 2, 10, 14-sonlar qaytarilmagan holda xohlagan sonlar 
qo‘yilib, 30 raqam hosil qilish. Har tomonlama 30 sonini chiqarish 
usuli korsatiladi. Bu diagonalda ham 30 raqami chiqadi.
 
An’anaviy metodlarning afzalliklari: 
• Ma’lum ko‘nikmalarga ega bo‘lgan va aniq ma’lum tushunchalarni, fanni
o‘rganishda foydali; 
• O‘qituvchi tomonidan o‘qitish jarayonini va o‘qitish muhitini yuqori

---

www.pedagoglar.uz
43-son 1–to’plam aprel 2023
Sahifa: 199 
darajada nazorat qilinishi; 
• Vaqtdan unumli foydalanish; 
• Aniq ilmiy bilimlarga tayanadi. 
Kamchiliklari: 
• O‘quvchilar passiv ishtirokchi bo‘lib qoladilar; 
• O‘qituvchining to‘la nazorati barcha o‘quvchilar uchun motivatsiyani
vujudga keltirmaydi; 
• O‘quvchilar o‘qituvchi bilan bevosita muloqotga kirisha olmaydi; 
• Eslab qolish darajasi hamma o‘quvchilarda bir xil bo‘lmagaligi sababli,
sinf bo‘yicha o‘zlashtirish darajasi past bo‘lib qolishi mumkin; 
Xulosa qilib aytganda, vatanimiz ta’limi keng qamrovli islohotlarni hamda 
qayta qurish ishlarini amalga oshirishdek murakkab jarayonni boshidan kechirdi va 
kechirmoqda. 
Ulardan 
ko‘zda 
tutilgan 
maqsad 
maktab 
faoliyatini 
demokratlashtirish uning insonparvarlik tamoyillarini rivojlantirish, shu asosida
o‘quv-tarbiya ishlari mazmunini, uning shakl va uslubini kompleks yangilash
va yanada takomillashtirishdan iboratdir.
Foydalanilgan adabiyotlar: 
1. Tolipov O‘., Usmonboyeva M. Pedagogik texnologiyalarning tadbiqiy 
asoslari – T.: 2006-yil. 
2. Umirbekov A.U., Shoabdalov SH.SH. Matematikani takrorlash —
Toshkent: «O‘qituvchi», 1989-yil. 
3. Matematika o’qitish metodikasi. O’quv qo’llanma. Toshkent 2018-y.