Matematika fani

MMIBDO’: __________________ 

---

www.Infoedu.uz  
Sana:________________ 
25-Mavzu:Bir miqdorni ikkinchisi bilan almashtirish. 
Elementar masala. 8 m satin bilan 5 m chit 835 so`m turadi. Bir
metr satin 1 metr chitga qaraganda 28 so`m qimmat bo`lsa, satin bilan
chitning xar metri qanchadan turadi? 
Yechilishi: 1) agar 8 m satin o`rniga 8 m chit sotib olsak, satinning
xar bir metridan 28 so`mdan iqtisd qilib qolingan bo`lar edi va hammasi
bo`lib
5
3
5
28
28

28 8
224
 
so`m tushgan bo`lar edi, ya`ni 835-224=611 so`m
turgan bo`lar edi.
2) 13 metr (8+5=13) chit 611 so`m, 1 metr chit esa 611:13=47 so`m
turgan bo`lar edi. 
3) bir metr satin bir metr chitdan 28 so`m qimmat, ya`ni bir metr
satin 47+28=75 so`m turadi. 
Murakkabroq masalalar yechimini ko`raylik. 
1-masala.
1
6
2
kub.m quruq o`rik yog`ochi bilan
2
2
5
kub.m quruq
archaning og`irligi
16
6
25
t bo`lib, bir kub.m o`rik yog`ochi bir kub.m
archadan
1
1
3
marta og`ir bo`lsa, bir kub.m o`rik yog`ochi va bir kub.m
archaning og`irligi qanchadan bo`ladi? 
Yechilshi: 1) archani o`rik yog`ochi bilan almashtiramiz. Agar o`rik
archaga qaraganda
1
1
3
marta og`ir bo`lsa, og`irligi archa yog`ochining
og`irligi bilan birday bo`lgan o`rik yog`ochining xajmi archa xajmining
3
4
qismini tashkil etadi, ya`ni
12 3
9
5
4
5
 
kub.m bo`ladi. 
2)
1
6
2
kub.m va
9
5
kub.m o`rik yog`ochi
16
6
25
t keladi, bir лги metr
o`rik yog`ochi esa,
16
3
4
6
: 8
25
10
5

t va bir kub.m archa
4 3
3
5 4
5



t keladi. 
3-masala. 32 m chit, 40 m satin, 25 so`m surup 4998 so`mga sotilgan.
Bir metr surup bir metr chitga qaraganda 2.4 marta qimmat, bir metr satin
bir metr surupga qaraganda 1.44 marta arzon bo`lsa, chit, satin, surupning
xar birining metri qanchadan turadi? 

---