Matn funksional jihatdan tugallangan nutq birligidir

11-v.
1. “Matn funksional jihatdan tugallangan nutq birligidir”- degan ta'rifi kimga tegishli?
2. Matn talqinida semantik va pragmatik komponent tushunchalarini kim
qo‘llagan?
3. Telegramma, ma'lumotnoma, ishonch xati va arizalar qanday hajmdagi matn
turiga kiradi?

12-v.
1. Matnning minimal birligi haqida ma’lumot bering.

2.O‘zbek tilshunosligida qaysi olim matndagi birliklarni monografik tarzda
tadqiq etgan va supersintaktik butunliklar shaklida qo‘llashni maqsadga
muvofiq deb aytadi?
3. Qanday matnlar narrativ matn hisoblanadi?

13-v.
1. Rus tilshunosi I.R.Galperin matn har tomonlama mukammal holatlarga

keltirilgan qanday nutq mahsulidir deb aytadi?
2. Har qanday nutqiy aloqa ̵ aralashuvning yuzaga kelishi, voqelanishida uch
asosiy unsurning ishtiroki majburiydir va bular qaysilar hisoblanadi?
3. Muayyan gap tarkibidagi bo'laklarni u yoki bu uslubiy maqsad bilan qayta
joylashtirish ........deyiladi ?

14-v.
1. Qaysi olim “Matn mazmuniy jihatdan tugallangan eng yuqori ideal aloqa ̵

aralashuv birlik” deb baho beradi?
2. Qaysi rus olimi: “Gap dondir, undan butun asar unib chiqadi”, ̵ deb obrazli
qilib aygan?
3. "Matn har tomonlama mukammal holatlarga keltirilgan yozma nutq
mahsulidir".Ushbu fikr kimga tegishli?
15-v.
1. Ozarbayjon tilshunosligida matn sintaksisi va uning o‘ziga xosliklari masalasi
qaysi olim tomonidan monografik planda tadqiq etilgan?
2. Qaysi olim matn talqinini semantik va pragmatik komponent tushunchalari bilan
bog‘lab ko’rsatadi?
3. Gradatsiya nima?

16-v.
1. Qaysi davrga qadar gap sintaksisi lingvistik tahlilning eng yuqori pog‘onasi,

deb hisoblanar edi?
2. Deskriptiv matn qanday?
3. Kishi yoki predmetning tabiati va mohiyatiga xos bo‘lmagan belgini unga
nisbatan qo‘llab, antonimik munosabat hosil qilish nima deyiladi?

17-v.
1.“Badiiy matn lingvopoetikasi” nomli asar muallifi?

2.Yan Korjenskiy o'zi aytgan qaysi komponent jumlasiga so‘zlovchini, ya’ni
inson omilini ham kiritadi?
3. Fransuzcha ''nutq'', ''so‘zlash'' ma'nosini bildiruvchi so‘z qaysi?

18-v.
1. ...tilning eng yuqori pog‘onasini tashkil etuvchi birlik sanaladi. Ammo ... nutqiy jarayonda eng kichik birliklar sirasiga kiradi. Shuning uchun ham ............ni matnning qurilish materiali tarzida talqin etish maqsadga muvofiq. Nuqtalar o'rnini to'ldiring.

2. Oksyumoron so‘zining ma’nosi nima?
3. She’riy nutqda misralar, undagi so‘zlar hamda bo‘g‘inlar boshida bir xil undosh tovushlarning takror qo‘llanishiga ... deyiladi.

19-v.
1. Inversiya hodisasi deb nimaga aytiladi?

2. "Yakan degan o‘simlik bo‘ladi. Nima uchundir san’atkorlar, aniqrog‘i
otarchilar pulni «yakan» deyishadi. Aslida esa yakan – qamishzorda o‘suvchi
o‘simlik. Yakanni o‘rib olib, quritib uzum osadilar yoki savat qalpoq
to‘qiydilar. Ma’lumki, qamish uzun, yakan esa, aksincha, pastak o‘simlik". Ushbu matn ifoda maqsadiga ko'ra matnning qaysi tipiga mansub?
3. So‘z yoki so‘z birikmlarining she’riy misralar boshidan takrorlanishi nima deb ataladi?
20-v.
1. Qaysi sintaktik shakl nutqiy aloqa jarayonida gap bo‘laklarining muayyan maqsad bilan tushirilishi hodisasini anglatadi va bunday tushirilish tildagi lingvistik iqtisod - lisoniy tejamkorlik tamoyili asosida amalga oshiriladi?
2. Emotsional ekspessiv bo‘yoqqa ega bo‘lmagan so‘zlar nima deb ataladi?
3. Òzbek tilida omonimlar turli kòrinishlarga ega. Omonimning ikkinchi turi
nima deb ataladi?
21-v.
1. Oyog‘ini to‘rtta qilmoq (uylantirmoq), tulkiga motor qo‘ymoq (rosa aldamoq) singari xalq tilidagi hazil so‘z va iboralar soʻzlarning emotsional-ekspressiv maʼno ifodasiga koʻra qaysi turiga kiradi?
2. Tabdil so'zi qanday ma’noni anglatadi?
3. Muayyan tilda muloqot qiluvchilar uchun o‘sha tildagi noma’lum, notanish,
tushunarsiz yoki kam tushunarli bo‘lgan so‘zlar nima deyiladi?
22-v.
1.Lotincha-zinapoya,bosqichma bosqich kuchaytirish. Nutq parchalaridan biri ikkinchisining ma'nosini kuchaytirib borishdan iborat uslubiy jarayon qanday nomalanadi?
2.So‘zlovchining o‘ta xursandlik yoki o‘ta xafalik holatlarini yoki qahramonning his-hayajonini, voqea-hodisaga emotsional munosabatini ifodalovs’hi gaplar ... ?
3. Matnning ifoda maqsadiga ko'ra qaysi turi asosan qahramonlar nutqida kuzatiladi. Lekin muallif nutqida maslahat yoki tavsiya ma’nosida qo‘llanilishi ham mumkin?

23-v.
1. So‘zning qanday ma’nolari mavjud?

2. Omonimlarning qanday tiplari bor?
3. Omonimlarning paronimlardan farqi nimada?
24-v.
1.Ko’p ma’noli so’zlarning omonimlardan farqi?
2. So‘zning qanday ma’nolari mavjud?
3. Omonimlarning qanday tiplari bor?

25-v.

1.Lisoniy tabdil usuli nima?
2. Matn variantlarini qiyoslash usuli haqida ma’lumot bering.
3.Lisoniy birliklar indеksini tuzish usuli nima?
1-v.

1. Matn komponentlari o‘rtasidagi sintaktik aloqa haqida ma’lumot bering.

2. Kontakt va distant aloqa deganda nimani tushunasiz?
3. Matn qismlari qanday vositalar yordamida bog‘lanadi?
2-v.
1. Olmoshlar yordamida birikish haqida ma’lumot bering.
2. Nisbiy so‘zlar yordamida birikish haqida ma’lumot bering.
3. Bog‘lovchilar yordamida birikish haqida gapiring.
3-v.
1. Takrorlar yordamida birikish haqida ma’lumot bering.
2. Olmoshlar yordamida birikish haqida ma’lumot bering.
3. Nisbiy so‘zlar yordamida birikish haqida ma’lumot bering.
4-v.
1. Matnning minimal birligi haqida ma’lumot bering.
2. Matn talqinida semantik va pragmatik komponent tushunchalarini kim
qo‘llagan?
3. Telegramma, ma'lumotnoma, ishonch xati va arizalar qanday hajmdagi matn.

5-v.
1. “Matn funksional jihatdan tugallangan nutq birligidir” - degan ta'rifi kimga tegishli?

2.O‘zbek tilshunosligida qaysi olim matndagi birliklarni monografik tarzda
tadqiq etgan va supersintaktik butunliklar shaklida qo‘llashni maqsadga
muvofiq deb aytadi?
3. Qanday matnlar narrativ matn hisoblanadi?

6-v.
1. Qaysi olim “Matn mazmuniy jihatdan tugallangan eng yuqori ideal aloqa ̵

aralashuv birlik” deb baho beradi?
2. Har qanday nutqiy aloqa ̵ aralashuvning yuzaga kelishi, voqelanishida uch
asosiy unsurning ishtiroki majburiydir va bular qaysilar hisoblanadi?
3. Muayyan gap tarkibidagi bo'laklarni u yoki bu uslubiy maqsad bilan qayta
joylashtirish ........deyiladi ?

7-v.
1. Rus tilshunosi I.R.Galperin matn har tomonlama mukammal holatlarga

keltirilgan qanday nutq mahsulidir deb aytadi?
2. Qaysi rus olimi: “Gap dondir, undan butun asar unib chiqadi”, ̵ deb obrazli
qilib aygan?
3. "Matn har tomonlama mukammal holatlarga keltirilgan yozma nutq
mahsulidir".Ushbu fikr kimga tegishli?
8-v.
1. Ozarbayjon tilshunosligida matn sintaksisi va uning o‘ziga xosliklari masalasi
qaysi olim tomonidan monografik planda tadqiq etilgan?
2. Qaysi olim matn talqinini semantik va pragmatik komponent tushunchalari bilan
bog‘lab ko’rsatadi?
3. Fransuzcha ''nutq'', ''so‘zlash'' ma'nosini bildiruvchi so‘z qaysi?
9-v.
1. Gradatsiya nima?
2. Deskriptiv matn haqida ma’lumot bering.
3. Kishi yoki predmetning tabiati va mohiyatiga xos bo‘lmagan belgini unga
nisbatan qo‘llab, antonimik munosabat hosil qilish nima deyiladi?
10-v.
1. Oksyumoron so‘zining ma’nosi nima?
2.“Badiiy matn lingvopoetikasi” nomli asar muallifi?
3.Yan Korjenskiy o'zi aytgan qaysi komponent jumlasiga so‘zlovchini, ya’ni
inson omilini ham kiritadi?

35-v.
1. ...tilning eng yuqori pog‘onasini tashkil etuvchi birlik sanaladi. Ammo ... nutqiy jarayonda eng kichik birliklar sirasiga kiradi. Shuning uchun ham ............ni matnning qurilish materiali tarzida talqin etish maqsadga muvofiq. Nuqtalar o'rnini to'ldiring.

2. She’riy nutqda misralar, undagi so‘zlar hamda bo‘g‘inlar boshida bir xil undosh tovushlarning takror qo‘llanishiga ... deyiladi.
3. Qaysi davrga qadar gap sintaksisi lingvistik tahlilning eng yuqori pog‘onasi,
deb hisoblanar edi?

34-v.
1. Inversiya hodisasi deb nimaga aytiladi?

2. "Yakan degan o‘simlik bo‘ladi. Nima uchundir san’atkorlar, aniqrog‘i
otarchilar pulni «yakan» deyishadi. Aslida esa yakan – qamishzorda o‘suvchi
o‘simlik. Yakanni o‘rib olib, quritib uzum osadilar yoki savat qalpoq
to‘qiydilar. Ma’lumki, qamish uzun, yakan esa, aksincha, pastak o‘simlik". Ushbu matn ifoda maqsadiga ko'ra matnning qaysi tipiga mansub?
3. So‘z yoki so‘z birikmlarining she’riy misralar boshidan takrorlanishi nima deb ataladi?
33-v.
1. Qaysi sintaktik shakl nutqiy aloqa jarayonida gap bo‘laklarining muayyan maqsad bilan tushirilishi hodisasini anglatadi va bunday tushirilish tildagi lingvistik iqtisod - lisoniy tejamkorlik tamoyili asosida amalga oshiriladi?
2. Emotsional ekspessiv bo‘yoqqa ega bo‘lmagan so‘zlar nima deb ataladi?
3. Òzbek tilida omonimlar turli kòrinishlarga ega. Omonimning ikkinchi turi nima deb ataladi?
32-v.
1.Dialеktizm, vulgarizm va varvarizmlar badiiy matnda qanday maqsadlarda
qo‘llaniladi?
2. Muayyan tilda muloqot qiluvchilar uchun o‘sha tildagi noma’lum, notanish, tushunarsiz yoki kam tushunarli bo‘lgan so‘zlar nima deyiladi?
3. Matnning ifoda maqsadiga ko'ra qaysi turi asosan qahramonlar nutqida kuzatiladi. Lekin muallif nutqida maslahat yoki tavsiya ma’nosida qo‘llanilishi ham mumkin?

31-v.
1. Oyog‘ini to‘rtta qilmoq (uylantirmoq), tulkiga motor qo‘ymoq (rosa aldamoq) singari xalq tilidagi hazil so‘z va iboralar soʻzlarning emotsional-ekspressiv maʼno ifodasiga koʻra qaysi turiga kiradi?

2.Lotincha-zinapoya,bosqichma bosqich kuchaytirish. Nutq parchalaridan biri ikkinchisining ma'nosini kuchaytirib borishdan iborat uslubiy jarayon qanday nomalanadi?
3.So‘zlovchining o‘ta xursandlik yoki o‘ta xafalik holatlarini yoki qahramonning his-hayajonini, voqea-hodisaga emotsional munosabatini ifodalovs’hi gaplar ... ?
30-v.
1.Dialеktizm, vulgarizm va varvarizmlar badiiy matnda qanday maqsadlarda
qo‘llaniladi?
2.Parеmalar deb nimaga aytiladi?
3.Agnonim va agnomaziya deb nimaga aytiladi?

29-v.
1.Ma’nodosh, shakldosh hamda zid ma’noli so‘zlar badiiy matnda qanday

maqsadlarda qo‘llaniladi?
2.Nеologizm, istorizm va arxaizmlar badiiy matnda qanday maqsadlarda
qo‘llaniladi?
3.Tabdil so'zi qanday ma’noni anglatadi?
28-v.
1. Nisbiy so‘zlar yordamida birikish haqida ma’lumot bering.
2. Sinonimlarning nutqda ahamiyati qay darajada?
3. Antonimlar, ularning qanday ko‘rinishlari mavjud?

27-v.
1.Parsellyatsiya nima?

2. M.Abdupattoyevning fikricha, qaysi birliklar matnning birligi bo’la oladi?
2. Gradatsiya nima?
26-v.
1. Takrorlar yordamida birikish haqida ma’lumot bering.
2. Olmoshlar yordamida birikish haqida ma’lumot bering.
3. Sintaktik omonimiya deganda nimani tushunasiz?