Qora qalpoq indd

---

Qaraqalpaqstan Respublikası Ministrler Keńesi 
janındaǵı Mámleketlik tildi rawajlandırıw 
departamenti
Álisher Nawayı atındaǵı Ózbek tili hám ádebiyatı 
universiteti janındaǵı Mámleketlik tilde is júrgiziw 
tiykarların oqıtıw hám qánigeligin arttırıw orayı
Qaraqalpaqstan Respublikası aymaqlıq bólimi
M.Qudaybergenov, F.Babajanov, Sh.Xojanov, 
D.Seytqasımov, U.Jaksımova, J.Tańirbergenov
MÁMLEKETLIK TILDE 
IS JÚRGIZIW
Ámeliy qollanba
Ǵafur Ǵulam atındaǵı baspa-poligrafiyalıq
dóretiwshilik úyi
Tashkent – 2022

---

3
M.Qudaybergenov, F.Babajanov, Sh.Xojanov, 
D.Seytqasımov, U.Jaksımova, J.Tańirbergenov
Mámleketlik tilde is júrgiziw: ámeliy qollanba / 
M.Qudaybergenov hám t.b. –T.: Ǵafur Ǵulam atındaǵı baspa-
poligrafiyalıq dóretiwshilik úyi, 2022. 432 b.
Juwaplı redaktor:
P. Dabılov – Qaraqalpaqstan Respublikası Ministrler Keńesi 
janındaǵı Mámleketlik tildi rawajlandíríw departamenti baslıǵı
Pikir bildirıwshiler:
Á.Pirniyazova – Nókis mámleketlik pedagogikalıq institutı 
professorı, f.i.d.
S.Shınnazarova – Nókis mámleketlik pedagogikalıq institutı 
docenti, f.i.k.
Bul qollanbada mákeme hám shólkemlerdiń is júrgiziw 
jumısında eń kóp qollanılatuǵın hújjetler, olardı dúziw tártip- 
qaǵıydaları máselelerine toqtaldı, olar tiyisli úlgiler menen kórsetildi. 
Qollanba, birinshi gezekte, kárxana, mákeme hám shólkem basshıları 
hám xızmetkerlerine, basqarıw xızmetinde tikkeley húj jet ústinde 
islewshiler, xatker-referentler, kadrlar jumısı xızmetkerlerine arnalǵan, 
sonıń menen birge, onnan esapshılar, ádillik másláhátshileri, auditorlar, 
menedjerler de paydalanıwı múmkin.
Qollanba M.Aminov, A.Madvaliev, N.Mahkamov, N.Mahmudov, 
Y.Odilovlar tárepinen dúzilgen «Davlat tilida ish yuritish» (2021) ata-
masındaǵı ámeliy qollanbasın hám M.Dáwletov, Sh.Abdinazimovlar 
tárepinen dúzilgen «Qaraqalpaq tiliniń orfografiyalıq sózligi» (2020) 
atamasındaǵı imla sózligin basshılıqqa alıp islep shıǵıldı.
Ózbekstan Respublikası Ministrler Kabineti janındaǵı Ózbek 
tilin rawajlandırıw qorınıń qarjıları esabınan basıp shıǵarıldı.
KIRISIW
Ózbekstanda ózbek tili, Qaraqalpaqstanda bolsa 
qaraqalpaq hám ózbek tilleri mámleketlik tiller esaplanadı. 
Tillerge berilgen «mámleketlik til» biyligi nızam jolı 
menen bekkemlenip, bul huqıqıy hújjet aymaqta ámel 
etiwshi basqa tillerdiń máplerin de qorǵaydı hám 
kepillikke aladı. 
Qaraqalpaq tiliniń mámleketlik til sıpatındaǵı 
rawajlanıwın 
támiyinlew 
milliy 
máplerimiz 
qorǵawshısınıń principlerin quraytuǵın háreketlerden 
esaplanadı. Qaraqalpaqstan Respublikası Joqarǵı 
Keńesi Prezidiumınıń 2020-jıl 3-noyabr kúngi 135-sanlı 
«Qaraqalpaq tiliniń mámleketlik til sıpatındaǵı abırayın 
hám ornın jáne de arttırıw ilajları haqqında»ǵı Qararına 
tiykarlanıp, Qaraqalpaqstan Respublikası Ministrler 
Keńesi janındaǵı Respublikalıq terminologiya orayı 
negizinde Qaraqalpaqstan Respublikası Ministrler Keńesi 
janında Mámleketlik tildi rawajlandırıw departamenti 
shólkemlestirildi. Departament mámleketlik tildi 
rawajlandırıwshı háreketlerdi shólkemlestirip, qaraqalpaq 
tiliniń mámleketlik til sıpatındaǵı abırayın arttırıwǵa 
baǵdarlanǵan ilimiy-ámeliy jumıslardı qollap-quwatlaw, 
ilimiy tiykarlanǵan jańa sóz hám atamalardı paydalanıwǵa 
kirgiziw, zamanagóy atamalardıń qaraqalpaqsha 
variantların islep shıǵıw hám qollanılıwın támiyinlew, 
nátiyjede hárbir puqaranıń qálbinde mámleketlik tilge 
húrmet tuyǵısın qáliplestiriw hám bunday islerge jańasha