Мавзӯи 10. Ҷумҳурии Қарақалпоқистон дар солҳои истиқлолият нақША

Соҳаи маънавӣ ва фарҳангӣ.
Системаи тиббӣ.Аҳолии ҷумҳуриро 44 беморхона, 242 амбулатория, аз ҷумла 184 пункти тиббии деҳот, 16 ШТБ, ТТБ, 17 ДСНМ ва дигар муассисаҳо бо ёрии табобатию профилактикӣ таъмин мекунанд. 3620 духтур, 15944 ҳамшира ва дигар кормандон мавҷуданд. (2018)
Шумораи катҳои табобати доимӣ дар ин муассисаҳо 8790 нафарро ташкил додааст, ки нисбат ба соли 2009 (8790 кат) бетағйир мебошад. Фарогирии аҳолӣ бо ёрии доимии тиббӣ ба ҳар 10000 аҳолӣ 53,3 нафарро ташкил медиҳад (дар соли 2009 - 53,8). Дар давоми соли 2010 269 412 бемор дар беморхонаҳо табобат гирифта, саломатии онҳо барқарор карда шуд. Дар натиҷаи фаъолияти самарабахши муассисаҳои табобати доимӣ дар беморхонаҳо, шумораи беморони табобатшаванда нисбат ба соли 2009 3,8% (ба 10,037) зиёд шуд. Тибқи нақшаи оптимизатсияи муассисаҳои стационарӣ дар соли 2011, пешниҳод карда мешавад, ки шумораи муассисаҳои сил аз 16 ба 7, шумораи биноҳо аз 136 ба 66, шумораи катҳо аз 1425 то 1075 ва таъсиси беморхонаҳои ҷумҳуриявии байниноҳиявии сил дар 4 минтақа. .
Муҳимтар аз ҳама, марги модарон коҳиш ёфтааст. Соли 1996 фавти модарон нисбат ба соли 1991 4,4 маротиба ва фавти кӯдакон 1,8 маротиба кам шуд. 56 фоизи занони ҳомила ёрии статсионарии ҳомиладорӣ гирифтанд. Дар кишвар марказҳои амбулатории ҷарроҳӣ ва махсус таъсис дода шуданд. Ғайр аз маблағҳои давлатӣ, барои маблағгузории системаи тандурустӣ манбаъҳои ғайриҳукуматӣ истифода мешаванд. Соҳаи тиб, ки дар асоси инфиродӣ ва кооперативӣ амал мекунад, васеъ мешавад. Дорухонаҳои "Медтехника", "Оптика" ва "Тиб Тамототи" комилан ғайриматмлул ва хусусӣ карда шуданд.
Дар соли 2010 ба 184 маркази тиббии деҳот, ки ба 841,237 нафар сокинони деҳоти 14 ноҳия кумаки аввалияи тиббию санитарӣ (КАТС) мерасонанд, дар маҷмӯъ 11 миллиард сӯм, ба ҳисоби миёна ба 13817 сӯм (10011) сӯм ҷудо карда шудааст. Ба маблағи 623 млн. 545 ҳазор сӯм (дар соли 2009 8 миллиарду 195 миллиону 546 ҳазору 300 сӯм) сарф шудааст
3 майи соли 2017 Президент Мирзиёев минтақаҳои озоди иқтисодии "Нукус-ферм", "Замин-ферма", "Косонсой-ферма", "Бойсун-ферм", "Сирдарё-ферма", "Паркент-ферм" -ро таъсис дод. Дар солҳои 2018-2019 татбиқи 17 лоиҳа дар соҳаи рушди дорусозӣ дар Ҷумҳурии Қарақалпоқистон ба маблағи 27 миллион доллар ба нақша гирифта шудааст.
Аз соли 1992 то 1996 аз обанбори Туямоин то нуқтаҳои аҳолинишин 2885 км қубурҳои обгузар гузаронида шуданд. Таъмини нерӯи барқ ​​100%, газ 95% ва таъмини мутамаркази оби нӯшокӣ 70,9% -ро ташкил дод (2017).
Дар ҳоли ҳозир қитъаи 132 километри шоҳроҳи миллии Узбакистон Гузар-Бухоро-Нукус-Бейнеу, ки дар сатҳи ҷаҳонӣ аз қаламрави Ҷумҳурии Қароқалпоқистон мегузарад, азнавсозӣ шуда истодааст, ки дар соли 2011 барои сохтмони ин шоҳроҳ 193 миллиард сум ҷудо карда шудааст. Сумҳои корӣ анҷом дода шуданд. Сохтмони чунин як шоҳроҳи калон ба афзоиши минбаъдаи потенсиали иқтисодии мамлакати мо, афзоиши имкониятҳои содироту воридот ва минбаъд мустаҳкам намудани робитаҳои байналмилалии иқтисодӣ хизмат хоҳад кард.
Соли 2019 қатораи "Мискин - Нукус - Бейнау" ба кор даромад.
Системаи маориф.Мувофиқи Қарори Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон аз 5 апрели соли 2018 "Дар бораи чораҳои ҳавасмандгардонӣ ва рушди минбаъдаи низоми таҳсилоти томактабӣ" аз 179 муассисаи таълимии томактабӣ, ки дар Қарақалпоқистон бо дастгирии Узпромстройбонк таъсис дода шудааст, 129-тои он пешбинӣ шудааст. Созишномаҳои сеҷониба ба имзо расиданд Дар семоҳаи аввали соли 2020 Вазорати молия барои маблағгузории 13 кӯдакистон 6,4 миллиард сӯм ҷалб кард. Соли 1996 дар кишвар 743 мактаби миёна мавҷуд буд.
Соли 2019 дар Нукус Мактаби Президентӣ барои 168 ҷой кушода шуд. Барои сохтмони мактаб аз буҷаи маҳаллӣ 83 миллиард сӯм ҷудо карда шуд.
Аз 1 феврали соли 2017 дар Ҷумҳурии Қарақалпоқистон ва вилояти Хоразм ҷиҳати таъмини кӯдакон дар муассисаҳои томактабӣ, мактаб-интернатҳои махсус бо омӯзиши амиқи баъзе фанҳо, дарсҳо дар марказҳои "Баркамол Авлод", мактабҳои мусиқӣ ва рассомӣ Маблағи пардохтҳои моҳонаи волидон, инчунин андозаи пардохтҳо дар марказҳои фарҳангию фароғатии аҳолӣ нисбат ба ҷумҳурӣ 2 маротиба камтар муқаррар карда шуд.
Дар Паёми Президенти Ҷумҳурии Ӯзбекистон ба Олий Маҷлис ба масъалаҳои ислоҳоти соҳаи иҷтимоӣ диққати махсус дода шудааст, ки гуфта шудааст: «Барои такмили минбаъдаи системаи таҳсилоти олӣ корҳои зиёде анҷом дода мешаванд. Аз ҷумла, барномаи рушди ҳамаҷонибаи системаи таҳсилоти олӣ барои солҳои 2017-2021 қабул карда шуд ”, - гуфт ӯ. Бо ташаббуси сарвари давлат, дар соли 2017 бо назардошти талабот ва орзуҳои мардуми сермиллати Қароқалпоқистон барои такмили минбаъдаи системаи таҳсилоти олӣ корҳои зиёде анҷом дода шуданд.
Дар кишвар 91 коллеҷи касбӣ (2011) ва Донишгоҳи давлатии омӯзгории Қарахалпоки Бердаҳ мавҷуданд. То соли 2011 шаш муассисаи таҳсилоти олии кишвар ва то аввали соли 2020, ҳашт (дар соли 2019 филиали Нукуси Донишгоҳи давлатии тарбияи ҷисмонӣ ва варзиши Ӯзбекистон ва филиали Нуқуси Донишкадаи давлатии кӯҳкории Навоӣ) дар ҳамаи соҳаҳо мутахассисони баландихтисос тайёр мекунанд.
Донишгоҳи давлатии Қарахалпоқи Бердаҳ соли 1976 дар заминаи Институти давлатии омӯзгории Қарақалпоқистон ба номи Т.Г.Шевченко таъсис ёфта, баъдан донишгоҳ ба Донишгоҳи давлатии Нукус табдили ном кард.
Филиали Нукуси Донишкадаи тиббии педиатрии Тошканд бо қарори Девони Вазирони Ҷумҳурии Ӯзбекистон аз 1 октябри соли 1991 таъсис ёфтааст.
Филиали Нукуси Донишгоҳи Технологияҳои Иттилоотии Тошканд Фармони Президенти Аввалини Ҷумҳурияти Ӯзбекистон И.А.Каримов аз 30 майи соли 2002 "Дар бораи рушди минбаъдаи компютеризатсия ва ҷорӣ намудани технологияҳои иттилоотӣ-коммуникатсионӣ" ва 2 июли соли 2005 "Дар бораи такмили системаи таълими кадрҳо дар соҳаи технологияҳои иттилоотӣ" Он бо фармони Вазорати маълумоти олӣ ва миёнаи махсуси Ҷумҳурии Ӯзбекистон аз 17 июни соли 2005 таҳти рақами 130 таъсис дода шудааст.
Филиали Нукуси Донишкадаи давлатии санъати Узбекистон мақсад дорад, ки санъат ва фарҳанги беназири халқи қарақалпоқро боз ҳам рушд диҳад, ҷавонони боистеъдодро дар рӯҳи санъати ватанию ҷаҳонӣ тарбия намояд, қобилият ва орзуҳои эҷодии онҳоро, театри муосир ва Бо мақсади такмил додани системаи тайёр кардани актёрон ва мутахассисони баландихтисоси соҳаи кино, телевизион ва радио дар соҳаи таърихи санъат, Президенти якуми Ҷумҳурии Ӯзбекистон И.А.Қароимов 28 апрели соли 2008 No ПП-845 "Таъсиси филиали Нукуси Донишкадаи давлатии санъати Ӯзбекистон дар асоси қарори "Дар бораи тадбирҳо" ташкил карда шуд.
Соли 1992 ба филиали Қарақалпоқистони Академияи илмҳои Ҷумҳурии Ӯзбекистон мақоми академия дода шуд. Он 3 институт дорад. Институтҳои таърих, бостоншиносӣ ва мардумшиносӣ ва биоэкология низ ба шӯъба шомиланд. Ба Боғи ботаникӣ мақоми шӯъба дода шудааст. Соли 1994 ба Академияи илмҳо як институти таҷрибавӣ ва клиникаи тиббии назди Вазорати тандурустии Ӯзбекистон дохил карда шуд. Аз 60 доктори илм ва 600 номзади илм дар кишвар, 30% дар солҳои истиқлолияти Ӯзбекистон унвон гирифтанд. Дар солҳои 1994-1995 ба Академия боз ду нафар олимон Т.Эшанов ва А.Даулетов, дар якҷоягӣ бо Ч.А.Абдиров, С.К.Камолов ва аъзо-корреспондент А.Б.Бакиев, ки узви ҳақиқии Академияи илмҳо интихоб шуданд, ба Академия пазируфта шуданд.
Таъсиси шӯроҳои махсуси дифоъ аз рисолаҳои номзадӣ ва доктории ВАК дар кишвар нақши муҳим бозиданд. Олимон дар ҳамкорӣ бо мутахассисони хориҷӣ таҳқиқот мебаранд. Институти биоэкология аз соли 1993 ҳамроҳ бо олимони немис оид ба экологияи минтақаи баҳри Арал тадқиқот мегузаронад.