P’ezoelektrik datchiklar
P’ezoelektrik datchiklarni ishlashi esa mexanik bosimlar ta’sirida kvars, segment tuzi kabi kristallarni polyarizatsiyalanish hodisasiga asoslangan.
5-rasm. Pyezoelektrik manometr sxemasi.
Pezoelektrik datchiklar bosim o‘zgarishi tez o‘tadigan qurilmalarda ishlatiladi. Bunda pezoelektrik effektdan foydalaniladi, ya’ni deformatsiya tufayli ba’zi bir dielektriklar qirg‘og‘ida elektr zaryadlari paydo bo‘ladi.
Pezoelektrik effektga ega bo‘lgan materiallarga kvars, segnet tuzi, bariy titanati va shu kabilar kiradi. Ixchamlik sodda tuzilishga ega ekanligi ularni afzalligi bo‘lsa, sezgirligini ozligi, statik miqdorlarni o‘lchash imkoniyati yo‘qligi uning kamchiligidir. Pezoelektrik manometrlarning ishlash prinsipi ba’zi kristall moddalarning mexanik kuch ta’sirida elektr zaryad hosil qilish qobiliyatiga asoslangan. Bu hodisa pezoeffekt deb ataladi. Kvarsning pezoelektr effekti +500°C gacha bo‘lgan haroratga bog‘liq emas, lekin +570°S dan oshgan haroratda bu effekt nolga teng bo‘lib qoladi.
6-rasm. Pyezoelektrik manometr sxemasi.
Sig‘imli datchiklar
Bir taktli induktiv datchik kichik burchak va chiziqli mehanik siljishlarni (3;5 mmgacha) о‘lchashga va uni о‘zgaruvchan elektr signaliga о‘zgartirishga mo’ljallangan.
Induktiv datchik induktivligi magnitо‘tgazgich (yakor) ni biron bir detail siljiganda induktivligi о‘zgaradigan elektromagnit drosseldan iborat. Rasmda tekis parallel havo bо‘shligli (1) oddiy reversiv bо‘lmagan induktiv datchik sxemasi keltirilgan. Bu yerda о‘zak 1 va yakor 3 shihtalangan magnit yumshoq materialdan yasalgan; 2 – mis chо‘lgam. Chastota f= 50 Gs.
6-rasm. Induktiv datchik sxemasi.
Induktiv datchik statir xarakteristikasi: 1 - ideal (salt yurish); 2- haqiqiy (yuklama)
Do'stlaringiz bilan baham: |
