Mavzu : Davlat aktivlarni boshqarish samaradorligini oshirish yo’llari. Reja. Kirish

Amaldagi va operatsion bo'lmagan aktivlar

Aktivlarning ishlatilishi bo'yicha tasniflanganda, ular odatda operatsion va ishsiz deb tasniflanadi.
Operatsion aktivlar - bu biznesning kundalik faoliyatida zarur bo'lgan mablag'lar, masalan, pul mablag'lari, zaxiralar, binolar, mashinalar, uskunalar, mualliflik huquqlari va patentlar.
Ishlamaydigan aktivlar daromad keltirishi mumkin, ammo biznes yuritishi uchun talab qilinmaydi. Ular qisqa muddatli sarmoyalar, bo'sh mulk va erlar va foizli daromadlarni o'z ichiga oladi.

Asosiy mahsulot ; Aktivlar - bu shaxsga yoki biznesga tegishli bo'lgan pul qiymatidagi narsadir.Jismoniy shaxslar va tashkilotlar uchun aktivlarni hisobga olish muhimdir.Baholovchi pul mablag'lari va ularning ekvivalentlaridan tashqari aktivlarning qiymatini aniqlay oladi.Aktivlar konvertatsiya (joriy yoki asosiy vositalar), jismoniy mavjudlik (moddiy yoki nomoddiy aktivlar) va foydalanish (operatsion yoki ishlamaydigan aktivlar) bo'yicha tasniflanishi mumkin.

2. 
   Davlat aktivlarini boshqarish tizimini takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida .
   

Mamlakatda iqtisodiy o‘sishni ta’minlash, raqobatbardoshlikni oshirish, iqtisodiyotni modernizatsiya va diversifikatsiya qilish jarayonlarini chuqurlashtirish, investitsiyalarni, avvalambor iqtisodiyotning bazaviy va tarkibiy asosini tashkil etuvchi sohalarga jalb qilish uchun qulay shart-sharoitlar yaratishga yo‘naltirilgan keng ko‘lamli islohotlar amalga oshirilmoqda.
Bunda, iqtisodiyotda davlat ishtirokini yanada qisqartirish, fond bozorini rivojlantirish va sog‘lom raqobat muhitini yaratish faol investitsiya siyosatini olib borish, jamiyat va davlat faoliyatining barcha sohalarini jadal va barqaror rivojlantirish uchun asos hisoblanadi.
Shu bilan birga, bir davlat organi doirasida davlat aktivlarini boshqarish, monopoliyaga qarshi hamda qimmatli qog‘ozlar bozorini tartibga solish funksiyalarining jamlanishi tizimli muammolarning to‘planishiga olib keldi, shu jumladan:
birinchidan, ustav kapitalida davlat ulushi bo‘lgan korxonalarning (keyingi o‘rinlarda — davlat ishtirokidagi korxonalar) kundalik xo‘jalik faoliyatiga davlat organlari aralashuvining yuqori darajadaligi, bozor tendensiyalariga moslashuvchanlik va sezuvchanlikning yo‘qligi, davlat ishtirokidagi korxonalarning soliq va bojxona, shu jumladan yakka tartibdagi xususiyatga ega bo‘lgan imtiyozlarga haddan tashqari bog‘liqligi;
ikkinchidan, strategik rejalashtirish, xavf-xatarlarni tahlil qilish va boshqarish tizimining yo‘qligi, shu jumladan ishlab chiqarishning past texnik darajasi, ko‘plab ixtisoslikka kirmaydigan aktivlar mavjudligi, moliyaviy resurslarning ishlab chiqarishga taalluqli bo‘lmagan maqsadlarga yo‘naltirilishi sababli davlat ishtirokidagi korxonalarning investitsiyaviy jozibadorligi pastligi;
uchinchidan, davlat aktivlarini hisobga olishning tartibli tizimi yo‘qligi, xususiylashtirish jarayonlarini boshqarish samaradorligining pastligi, faoliyat ko‘rsatmayotgan korxonalar va bo‘sh yotgan obyektlarning ishlab chiqarish faoliyatini tiklash uchun institutsional salohiyatning sustligi;
to‘rtinchidan, monopoliyaga qarshi qonun hujjatlari buzilishi holatlari bo‘yicha o‘z vaqtida va samarali tekshiruvlar o‘tkazish uchun vakolatli organda huquqlar va institutsional potensialning yetarli emasligi;
beshinchidan, monopoliyaga qarshi kurashishni tartibga solish bo‘yicha normativ-huquqiy hujjatlarning xalqaro standartlar va bugungi kun talablariga javob bermasligi, qonun hujjatlarining raqobatga ta’sirini baholash tizimining yo‘qligi hamda tovar va moliya bozorlarini tahlil qilish usullarining eskirganligi;
oltinchidan, xo‘jalik yurituvchi subyektlarda monopoliyaga qarshi qonun hujjatlari buzilishining oldini olishga doir korporativ standartlarni (monopoliyaga qarshi komplaens) joriy etish bo‘yicha tizimli ishlarning, monopoliyaga qarshi kurashishni tartibga solish, raqobat huquqi va siyosati, shuningdek iste’molchilar huquqlarini himoya qilish sohasida kadrlarni tayyorlashning barqaror tizimi yo‘qligi;
yettinchidan, mamlakat kapital bozorining hozirgi holati iqtisodiyotning real sektoriga uzoq muddatli va to‘g‘ridan to‘g‘ri, shu jumladan xorijiy investitsiyalarni jalb etish bo‘yicha mavjud imkoniyat va salohiyatdan foydalanishga imkon bermayapti, ko‘zlangan islohotlarni samarali amalga oshirish va respublikani jadallik bilan innovatsion rivojlantirishga to‘siq bo‘lmoqda.
[OKOZ:
1.02.00.00.00 Davlat boshqaruvi asoslari / 02.08.00.00 Iqtisodiyot, ijtimoiy-madaniy qurilish sohasidagi davlat boshqaruvining umumiy masalalari / 02.08.01.00 Davlat dasturlari, konsepsiyalar va boshqalar]
Institutsional va tarkibiy islohotlarni jadallik bilan amalga oshirish, davlat aktivlarini boshqarishning samarali mexanizmlarini joriy etish, monopoliyaga qarshi kurashishni tartibga solish, kapital bozorining ishonchli ishlash tizimini tubdan takomillashtirish maqsadida, shuningdek 2017 — 2021-yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasi va O‘zbekiston Respublikasi Ma’muriy islohotlar konsepsiyasida belgilangan vazifalarga muvofiq:
1. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining quyidagilar:
a) O‘zbekiston Respublikasi Xususiylashtirilgan korxonalarga ko‘maklashish va raqobatni rivojlantirish davlat qo‘mitasi (keyingi o‘rinlarda — Davlat raqobat qo‘mitasi), Davlat raqobat qo‘mitasi huzuridagi Qimmatli qog‘ozlar bozorini muvofiqlashtirish va rivojlantirish markazi va Davlat raqobat qo‘mitasi huzuridagi Davlat aktivlarini boshqarish markazi (keyingi o‘rinlarda — Davlat aktivlarini boshqarish markazi) negizida:
O‘zbekiston Respublikasi Davlat aktivlarini boshqarish agentligini (keyingi o‘rinlarda — Davlat aktivlarini boshqarish agentligi) tashkil etish va unga tugatilayotgan Davlat raqobat qo‘mitasi va Davlat aktivlarini boshqarish markazining shtat birliklari, shuningdek davlatning, shu jumladan xorijdagi aktivlarini boshqarish, xususiylashtirish tadbirlarini amalga oshirish (xususan, davlat ulushlarini sotish), davlat mulklarini ijaraga berish, davlat ishtirokidagi korxonalarda korporativ boshqaruvni joriy etish, davlat ishtirokidagi iqtisodiy nochor korxonalarni moliyaviy sog‘lomlashtirish, bankrotlik, baholash faoliyatini davlat tomonidan tartibga solishni ta’minlash, mulkni baholash standartlarini tasdiqlash va rieltorlarni sertifikatlash bo‘yicha vazifa, funksiya va vakolatlarini o‘tkazish;
O‘zbekiston Respublikasi Monopoliyaga qarshi kurashish qo‘mitasini (keyingi o‘rinlarda — Monopoliyaga qarshi kurashish qo‘mitasi) tashkil etish va unga tugatilayotgan Davlat raqobat qo‘mitasining shtat birliklari, shuningdek monopoliyaga qarshi kurashishni tartibga solish, raqobat muhitini rivojlantirish, tabiiy monopoliya subyektlari faoliyati ustidan nazorat qilish, tovar xom-ashyo birjalarini litsenziyalash bo‘yicha vazifa, funksiya va vakolatlarini o‘tkazish;