Mavzu : ekskursiyalarni tarixiy bilimlarni rivojlantrishda tutgan o'rni kirish asosiy qism i-bob. O‘zbekistondagi tarixiy shaharlarning ahamiyati

1.2 Samarqand viloyatining tarixiy-arxitektura yodgorliklari ekskursiya ob’ektlari sifatida
O‘zbekistonda jahon madaniyati xazinasiga kiruvchi ko‘plab arxitektura yodgorliklari mavjud. Xiva, Buxoro va Shahrisabz shaharlarining tarixiy markazlari, qadimiy Samarqandning tarixiy yodgorliklari YUNESKO ning «Jahon merosi» deb nomlangan ro‘yxatiga, Boysun tumani aholisining folklor ansambli «Jahon nomoddiy merosi xazinasi» ro‘yxatiga kiritilgan.
Tarixiy obidalarning YUNESKO «Jahon merosi» ro‘yxatiga kiritilishining asosiy maqsadi- o‘z hududida mashhur bo‘lgan ob’ektlarni dunyoga tanitish va himoya qilishdir.
Ma’lumki, O‘zbekiston tarixiy va madaniy yodgorliklarga boy mamlakatdir. Bebaho merosimizning 140 ta ob’ektlari YUNESKO tomonidan muhofazaga olingan va tarixiy ob’ektlar ro‘yxatiga kiritilgan3 . YUNESKO ning «Jahon merosi» ro‘yxatiga Xivadagi Ichan Qal’a 1990 yil, Buxoroning tarixiy markazi 1993 yil, Shahrisabzning tarixiy markazi 2000 yilda kiritilgan.
2001 yil 12-16 dekabr kunlari Finlyandiyaning Xelsinki shahrida YUNESKOning Jahon merosi Qo‘mitasining navbatdagi yig‘ilishi bo‘lib, unda Samarqand shahri ham YUNESKOning «Jahon merosi» ro‘yxatiga kiritildi. 2014 yil 7 iyul kuni Amerikaning taniqli «The Huffington Post» nashri «Dunyoning albatta borib ko‘rishi lozim bo‘lgan 50 shahri» ro‘yxatini e’lon qildi.
Dunyoning eng mashhur shaharlari orasida «Sharq marvaridi» –Samarqand ham bor. Mazkur nashr reytingida qayd etilganidek, «Registon maydonidagi madrasalar va qadimgi inshootlardagi naqshlar Buyuk Ipak yo‘lining ko‘hna shahri-Samarqandni jahon islom me’morligining eng go‘zal namunalaridan biriga aylantirilgan».
Samarqand viloyatining asosiy tarixiy-arxitektura yodgorliklari: ⁷
1. Afrosiyob shaharchasi (eramizdan oldingi VIII asr); 3 http//www.Turkistonpress.uz 4Samarqand “dunyoning albatta borib ko‘rish lozim bo‘lgan 50 shahri” // Zarafshon. 2014 yil 10 iyul, № 83. 145
2. Ulug‘bek observatoriyasi(rasadxonasi) (1424-1428 y);
3. Shoxi Zinda arxitektura majmuasi (XI-XX asr);
4. Hazrati Hizr masjidi (XIX asr o‘rtalari);
5. Bibixonim jome’ masjidi (1399 y);
6. Registon maydoni (1417-1647 y);
7. Ruxobod maqbarasi (1380 y);
8. Oqsaroy maqbarasi (1451-1469 y);
9. Amir Temur maqbarasi (1404 y);
10. Ishratxona maqbarasi (1464 y);
11. Xoja Ahrori Valiy majmuasi (XV-XX asrlar);
12. Cho‘pon-Ota maqbarasi (1430 y);
13. Xoja Abdu Darun qabristoni (XV asr);
14. Xoja Abdu Berun qabristoni (XVII asr);
15. Imom al-Buxoriy majmuasi (IX-XX asr);
16. Maxdumi A’zam majmuasi (XVI-XIX asr);
17. Xoja Doniyor maqbarasi (1870-1880 y).
Samarqand viloyati bo’ylab tashkil etish mumkin bo’lgan «Samarqand - Er yuzining sayqali» nomli ekskursiya xizmatining dasturi namunasini keltiramiz: «SAMARQAND -ER YUZINING SAYQALI» nomli ekskursiya xizmatining DASTURI Davomiyligi: 3 soat Masofasi: Samarqand shahri bo’ylab 15 km