Mavzu : Kirish, Qurilish mashinalari klasifikatsiyasi. Reja

Reja:
1. Bo`yoqlar
2. Bo`yoq ishlatilishi
3. Bo`yoq sepuvchilar
Boʻyoqlar — maydalangan mineral yoki organik pigmentlarning alifmoy, lok va boshqa bogʻlovchilardagi suspenziyalari. Boʻyaluvchi buyumlarni yemirilishdan (yogʻochni chirishdan, metallni zanglashdan) saqlaydi, shuningdek ularga kurkam, chiroyli tus beradi. Boʻyoqlarning oʻziga xos xususiyati shuki, pigmentlar bogʻlovchilarda erimaydi va quriganda buyum sirtida yupqa parda hosil qiladi. Boʻyoqlarning moyli va lokli (emalli) xillari bor.
Moyli Boʻyoqlarda alifmoy parda hosil qiluvchi modda boʻlib xizmat qiladi. Moyli Boʻyoqlar alifmoyda tayyorlanadi. Sanoatda quyuq pasta holida ishlab chiqariladi. Moyli Boʻyoqlar suvga va ishqor taʼsiriga unchalik chidamli emas. Asosan qurilishda va temir yoʻl transportida ishlatiladi.
Emalli Boʻyoqlarda sintetik smolalar yoki organik eritma (lok)lar holatidagi sellyuloza efirlari parda hosil qiluvchi moddalar rolini bajaradi. Emalli Boʻyoqlar qoʻllaniluvchi lokka qarab moyli, alkid, fenolmoy va fenolalkid, epoksid, epoksiefir, poliuretan, mochevinaformaldegid, melaminformaldegid, perxlorvinil, kremniyorganik, bitumli, polivinilatsetatli va boshqalarga ajratiladi. Benzin, kerosin, issiq suv muhitida ishlatiluvchi metall buyumlarni, yogʻoch, beton, qogʻoz, asbob va boshqa mashinalarni korroziyadan saqlash hamda elektroizolyatsiya maqsadlarida qoʻllaniladi.
Badiiy Boʻyoqlar akvarel, guash, temper moyli Boʻyoqlardan iborat boʻlib, ularda nur taʼsiriga chidamli pigmentlar bor.
Qogʻoz, karton, gazmol va yogoch buyumlarni boʻyash uchun ishlatiladi.
Dekorativ Boʻyoqlar asboblar va apparatlarning detallarini boʻyashga ketadi.
Nurlanuvchi Boʻyoqlarda lyuminessensiyalanish xususiyati bor (sovuq nurlanish). Shu maqsadda loklar tarkibiga lyuminofor (nurlanadigan) moddalar qoʻshiladi. Soat va asboblarda raqam va belgilarni yozish uchun kerak.
Havosiz buzadigan amallar bo`yoq purkagichlari havo o`tkazmaydigan purkash usulidan foydalangan holda yuqori samarali qoplama uskunasidir. Faoliyat printsipi suyuqlikni yuqori tezlikda sirtga chiqqanda uni maydalashga va püskürtülen lak-bo`yoq materiallarini sirtga o`rnatishga asoslangan. Bo`yashning ushbu usuli tashqi tomondan ortiqcha bo`yoq chiqarilishini sezilarli darajada pasayishi tufayli bo`yoq va laklar iste`molini (pnevmatik usul bilan solishtirganda) sezilarli darajada kamaytirishi mumkin. Havosiz buzadigan amallar bo`yash mashinalari sanoat va fuqarolik qurilishida qo`llaniladi. Ko`pikli bo`yoq va laklarni qo`llash uchun purkagichlar qo`llaniladi: lateks va akril bo`yoqlar, alkid, yuqori yopishqoqlik epoksi aralashmalari, kirlar (kirlar havosiz usul bilan qo`llanilishi sharti bilan), o`tga chidamli qoplamalar, abraziv bo`lmagan gips va teksturali qoplamalar va korroziyaga qarshi qoplamalar. Istisnolardan qum, tsement, oqlash, toshli un va plomba moddasi yuqori bo`lgan kompozitsiyalar mavjud. Havosiz püskürtme, yuqori mahsuldorlik va tejamkorlik uchun yuqori viskoziteli materiallarni sifatli qo`llash imkonini beradi. Havosiz purkagichlarning printsipi shundaki, dvigatel bilan ishlaydigan nasos buzadigan amallar shlangi yordamida buzadigan amallar tabancasına bo`yoq beradi. Yuqori bosim ostida kichik diametrli ko`krakdan o`tib ketadigan bo`yoq moddasi mikroskopik zarralarga singib ketadi va bo`yash uchun sirtga tushadi.
Ehtimol, hamma bo`yash paytida ushbu monoton cho`tka harakatlarini hamma biladi. Ammo soxta texnologiyalar uzoq vaqt davomida to`xtamadi va turli xil bo`yoq va laklarni qo`llash jarayonini soddalashtiradigan juda ko`p sonli ishlanmalar va ommabop vositalar mavjud. Bo`yash uchun buzadigan amallar tabancası barcha jarayonlarni eng yuqori darajada bajarishga imkon beradi. Va buning izohi bor:

1. 
   Ishning qulayligi - cho`tka yordamida bo`yash sirtlari bilan taqqoslaganda, buzadigan amallar tabancasi juda oson ishlaydi. Axir, jarayonni boshlash uchun siz shunchaki bo`yoq uchun qurolning tetikini tortishingiz kerak
   
2. 
   Bo`yoqni tejash - nozik bo`yoq qatlami buzadigan amallar tabancası bilan qo`llaniladi, shuning uchun cho`tka bilan bo`yash texnologiyasiga nisbatan iste`mol sezilarli kamayadi
   
3. 
   Ishni tez bajarish - juda qisqa vaqt ichida katta maydonlarni bo`yoq bilan bo`yash mumkin bo`ladi
   
4. 
   Amaldagi bo`yoq qatlamining bir xilligi - bo`yoq tekis va bir tekis qatlamda qo`llanilganligi sababli, dog`lar yoki dog `paydo bo`lishi ehtimoli yo`q qilinadi. Aytgancha, shuning uchun vosita binoni mashinalarida qo`llaniladi
   
5. 
   Ushbu usul yordamida hatto eng qiyin joylarni ham bo`yash mumkin
   
6. 
   Amaldagi bo`yoq qatlamining yopishishi va mustahkamligi buzadigan amallar tabancasi bilan ishlashni talab qilinadigan oldingi sahifaga olib keladi
   

23-Mavzu : Plitalarni sortlarga ajratish uchun moslamalar.plita kesgichlar, ularning xillari, tuzilishi va ishlashi.

Reja:
1. Plitalar haqida ma`lumot
2. Plitalar turlari
Qadimda gʻisht, cherepitsa, sopol plita, sopol vodoprovod quvurlari, gips va ohakli yopishqoq materiallar va boshqa qurilish materiallari maʼlum edi. 19-asrning 1-choragida mexanik chidamliligi yuqori boʻlgan, suvda qotadigan portlandsement kashf etilib, qurilishda beton va temir-beton ishlab chiqarish va ularni ishlatishga sharoit yaratdi. 19—20-asrlarda qurilish hajmining keskin oshishi natijasida Qurilish materiallari sanoatis. mahsulotlari tur tarkibi va ishlab chiqarish hajmlari yuqori surʼatlarda yuksaldi.
Oʻzbekistonda tabiiy xom ashyolardan qurilish materiallari sifatida foydalanish tarixi uzoq oʻtmishga borib taqaladi. Ayniqsa, binolar qurilishida xom gʻisht, guvala, yogʻoch sinch, ganch, oddiy tuproq (loy)dan tiklanadigan paxsa asrlar davomida asosiy qurilish materiallari boʻlib kelgan. Humdonlarda pishirilgan gʻisht, sopol, chinni koshin, ganch, yoʻnilgan granit, marmar toshlar saroy, madrasa, masjid, rabotlar qurilishida keng qoʻllanilgan.
Respublikada qurilish materiallari sanoati xalq xoʻjaligidagi sanoat tarmogʻi sifatida 20-asr boshlarida paydo boʻldi. 1913 yilda hozirgi Oʻzbekistonda jami 20 dan koʻproq kichik gʻisht zavodlari, ohak va alebastr ishlab chiqarish korxonalari ishlagan. 20-asrning 20- yil laridan boshlab dastlabki Qurilish materiallari sanoatis. korxonalari (sement, gʻisht zavodlari) qurilishi boshlandi va qisqa muddatlarda sement sanoati, shisha-oyna sanoati, toshga ishlov berish (toshtaroshlik), noruda qurilish materiallari korxonalari barpo etildi.
21-asr boshida respublikaning koʻp tarmoqli Qurilish materiallari sanoatis.da sement, asbest-sement, devorbop materiallar, yumshoq tom va gidroizolyatsiya materiallari, tabiiy toshlardan qoplama materiallar, polimer xom ashyodan qurilish materiallari va buyumlar, temir-beton konst-ruksiyalari va boshqa ishlab chiqarish tarmoqlari rivojlandi. Tarmoq korxonalarida 100 dan ortiq nomdagi asosiy mahsulot turlari tayyorlanadi.