Mavzu : Operatsion tizimlarni xotiradan boshqarish Reja: Parametrlar va o’zgaruvchilar Chmod: faylni bajariluvchi qilish

TEMPDIR my_script ishlayotgan interaktiv shelldao‘rnatilgan bo‘lsa bu uning

qiymatiga hech qanday ta‘sir ko‘rsatmaydi.

$ cat my_script

echo $TEMPDIR

$ TEMPDIR=/home/sam/temp my_script

/home/sam/temp

$ echo $TEMPDIR

Linux har bir jarayonning boshida unikal PID (process identificationjarayon identifikatsiyasi) raqam o‘rnatadi. Qancha uzoq muddat jarayon mavjud

bo‘lsa, u shuncha payt bir xil PID raqamga ega bo‘ladi. Bitta seans davomida bir

xil jarayon har doim login shellini bajaradi. Yangi jarayonni bo‘layotganingizda,

masalan, tahririlovchidan foydalanilganda yangi (bola) jarayonning PID raqami

uning ona jarayoninikidan turlicha bo‘ladi.Siz login shellga qaytib kirganingizda,

boshida kirganingizdagi huddi o‘sha jarayon, huddi o‘sha PID raqam bilan

bajarilayotgan bo‘ladi. Quyidagi misol ishlayotgan ps jarayon shell (ona)

jarayonidan bo‘linib chiqganini ko‘rsatadi(242-bet). Siz uni –f parametri orqali

chaqirganingizda ps har bir jarayon haqidagi ma‘lumotning to‘liq ro‘yxatini

ko‘rsatadi. PS displeyi qatori bilan CMD ustunidagi bash ishlayotgan shell

jarayoniga qaraydi. PID deb nomlangan ustun PID raqamni aniqlaydi. PPID deb

nomlangan ustun ona jarayon PID raqamini aniqlaydi. PID va PPID ustunlaridan

ishlayotgan shell jarayoni (PID 21341) sleep rejimidagi jarayonning (PID 22789)

onasi ekanligini ko‘rishimiz mumkin. Sleepning ona PID raqami shellning PID

raqami (21341) bilan bir xil bo‘ladi.

$ sleep 10 &

[1] 22789

$ ps -f

UID PID PPID C STIME TTY TIME CMD

alex 21341 21340 0 10:42 pts/16 00:00:00 bash

alex 22789 21341 0 17:30 pts/16 00:00:00 sleep 10

alex 22790 21341 0 17:30 pts/16 00:00:00 ps -f

ps man buyrug‘i ps to‘g‘risidagi ma‘lumotlarni sahifaga chiqaradi va –f

qo‘shimchasi bilan ustunlar ko‘rinishida chiqaradi. Ikkinchi sleep va ps-f

komandalar juftligi shell haligacha o‘sha-o‘sha jarayonni ishga tushirayotganini,

ammo u sleepni ishga tushirish uchun boshqa jarayonga bo‘linishini ko‘rsatadi.

$ sleep 10 &

[1] 22791

$ ps -f

UID PID PPID C STIME TTY TIME CMD

alex 21341 21340 0 10:42 pts/16 00:00:00 bash

alex 22791 21341 0 17:31 pts/16 00:00:00 sleep 10

alex 22792 21341 0 17:31 pts/16 00:00:00 ps –f

Shuningdek, siz jarayonlarning ona-bola aloqalarini pstree (yoki –e parametri (option) bilan yoki usiz ps --forest)dan foydalangan holda ko‘rishingiz mumkin. Keyingi misol PID raqamini ko‘rsatish uchun chaqiruvchi pstree dagi parametrini ko‘rsatadi:

Adabiyotlar

1. A Practical Guide to Fedora and Red Hat Enterprise Linux, fifth edition,

Mark G. Sobell, U.S. Corporate and Government Sales.

2.A-Practical-Guide-to-Linux-Commands-Editors-and-Shell-Programming2nd-Edition.

3. A Practical Guide to Linux Commands, Editors, and Shell Programming, second edition.

4. Linux administration, a beginer's Guide sixth edition, Wale Soyinka.