2-mavzu: Linux baziviy komandalari va utilitalari

---

2-mavzu: Linux baziviy komandalari va utilitalari
Reja:
2.1. Boshlang`ich utilitlar.
2.2. Fayllar bilan ishlash.
2.3. Jarayonlar o`rtasidagi aloqalar.
2.4. Fayllarni siqish va arxivlash.
Kalit so'zlar: utilitalar, standart komandalar, fayllar bilan ishlovchi
komandalar, jarayonlar, fayllarni arxivlash, shell script.
2.1. Boshlang`ich utilitlar.
5
Linux ning muhim afzalliklaridan biri shundaki, minglab utilitlar orqali
cheksiz amallarni bajarilishidadir. Linuxda utilitlardan foydalanishingiz uchun
bilvosita buyruqlar satridan yoki bevosita menyudagi ikonkalaridan foydalangan
holda ishlatishingiz mumkin. Quyidagi keltirilgan bo`limlarda bir qancha
boshlang`ich va muhim utilitlar muhokama qilinadi; bu utilitlar belgiga asoslangan
interfeys da mavjuddir. Bazi bir muhim utilitlar GUI(Foydalanuvchi grafik
interfeysi) da ham mavjud, boshqalari esa faqat GUI (Foydalanuvchi grafik
interfeysi ) uchun mavjuddir.
Keyingi bo`limlarda katalog termini ko`plab ishlatiladi. Katalog bu – o`zida
fayllarni mujassamlashtirgan resurs hisoblanadi. Boshqa operatsion tizimlar
xususan Windows va Macintosh, xususan gap GUI Linux haqida boradigan bo`lsa,
katalog papka deb yuritiladi.
Quyidagi buyruqlar Linux da terminal orqali amalga oshiriladi.
ls - Fayllarning nomlari keltirilgan ro`yhatni chiqarish
cat – Matn faylda mavjud matnlarni ekranga chop qilish
cat buyruq utiliti orqali matn faylda mavjud bo`lgan kontekst (matn)ni
ekranga chop qilinadi. Ushbu buyruq utility catenate(ulamoq) so`zidan olingan
bo`lib, bir biri bilan bog`lamoq degan ma`noni anglatadi.
$ ls
practice
$ cat practice
This is a small file that I created
with a text editor.
5
A Practical Guide to Fedora and Red Hat Enterprise Linux, fifth edition, Mark G. Sobell,
U.S. Corporate and Government Sales, pages 149-151
.

---

cat buyrug`ini quyidagi tartibda yozishimiz kerak bo`ladi: cat buyrug`I
probel bilan ajratilgan holda fayl nomi yoziladi.