2-mavzu: Linux baziviy komandalari va utilitalari

echo: Matnni ekranga chiqarish
echo utilitasi ushbu buyruqdan so`ng qanday yozilsa shuni ekranga
chiqaradi.
$ ls
memo memo.0714 practice
$ echo Hi
Hi
$ echo This is a sentence.
This is a sentence.
$ echo star: *
star: memo.memo.0714 practice
Oxirgi misol shuni ko`rsatadiki, buyruqlar satri orqali kiritilgan ushbu (* -
yulduzcha) komanda katalogda mavjud bo`lgan barcha fayllar ro`yhatini ekranga
chiqaradi.
date: Kun va vaqtni ekranga chiqarish
date utilitasi joriy kun va vaqtni ekranga chiqaradi:
$ date
Thue Feb 5 14:41:11 PST 2008
Quyidagi misolda siz date utilitasini formatini tanlab ,sanani ekranga
chiqarish tarkibini tanlashingiz mumkin:
$ date + ―%A %B %d‖
Thuesday February 05
script: shell interpretatoridagi seanslarni yozib borish
script utilitasi siz kiritgan va tizim javob qaytargan javoblarni shu jumladan
tizimga kirgan seansni barchasini yoki bir qismi yozib quyadi. Bu utilita faqat
terminal yoki terminal emulyator sifatida belgiga asoslangan qurilmalar uchun
foydalidir. Vim orqali seansga yozib olinadi, lekin vim kursor joylashishi va har
xil shrift qalinligini boshqarishda simvollardan boshqarilishi noqulay.
Standart holda script utilitasi typescript nomli faylni seansga yozib oladi.
Boshqa turdagi fayl nomini ishlatmoqchi bo`lsangiz, script buyrug`idan so`ng
probel tashlagan holda yangi fayl nomini yozishingiz kerak. Faylga yozish uchun,

---

script utilitasidan so`ng –a variantdan foydalaniladi, aks holda script buyrug`i
mavjud faylning ustiga yozadi. Quyidagi misolda seans script utilitasi orqali yozib
olinyapti:
$ script
Script started, file is typescript
$ date
Sun Jan 20 10:28:56 PST 2008
$ who am i
alex
pts/4 Jan 8 22:15
$ apropos vim
Vim (1)
 
 
 
- Vi IMproved, a programmers text editor
Vimdiff (1)
 
 
- edit two or three versions of a file with…
Vimtutor (1)` 
 
 
- the vim tutor
$exit
Script done, file is typscript
script seansini to`xtatish uchun exit buyrug`idan foydalaniladi. Siz cat, less,
more yoki editor buyruqlari orqali yaratilgan fayllarni ko`rishingiz mumkin.
$ cat typescript started on Sun Jan 20 10:24:44 2008
$ date
Sun Jan 20 10:28:56 PST 2008
$ who am i
alex
pts/4 Jan 8 22:15
$ apropos vim
Vim (1)
 
 
 
- Vi IMproved, a programmers text editor
Vimdiff (1)
 
 
- edit two or three versions of a file with…
Vimtutor (1)` 
 
 
- the vim tutor
$exit
Script done, file is typscript
Agar siz vim, emacs yoki boshqa tahrirlagich(editor) lar bilan faylni
tahrirlamoqchi bo`lsangiz, typescript faylning oxirgi qatorlarida ^M ta belgilardan
bartaraf etish uchun dos2unix ni qo`llashingiz mumkin.