Mavzu : “O’zbek tilining izohli lug’ati”da kasb – hunarga oid so’zlarning qo’llanilishi

KASB HUNAR LEKSIKASI

REJA :

REJA :

• Kasb – hunarga oid leksikasi haqida ma’lumot.
• O’zbek tilining izohli lug’atida kasb – hunarga oid so’zlarning qo’llanilishi.
• Xulosa.

Kasb-hunar leksikasi - (professionalizmlar) muayyan kasb yoki hunar egalari nutqiga xos soʻz va tushunchalar majmui. Boshqa tildan soʻz olish, shevaga xos soʻzlar, umumxalq tiliga xos maʼnosi oʻzgartirilgan soʻzlar K.-h. l.ning shakllanishi uchun asosiy manba hisoblanadi. Bir buyum, narsani turli kasb kishilari tomonidan xilma-xil (mas, "qozon" — qandolatchilarda "potila" va b.) nomlanishi ham K.-h. l.ni yuzaga keltirishi mumkin.

Kasb-hunarning rivojlangan tarmogʻi (mas, paxtachilik, tibbiyot, texnika va b.) leksikasi boy boʻlib, shu sohalarga oid alohida adabiyotlar ham nashr etilgan. Fan-texnikaga oid terminlarning , umuman, til lugʻat tarkibining boyishida va xalqning moddiy madaniyat tarixini oʻrganishda ular muhim manba hisoblanadi. K.-h. l. badiiy adabiyotda muayyan personaj xususiyati, tabiatini chuqurroq yoritishda badiiy tasvir vositasi boʻlib xizmat qiladi.[1]
Professional leksikaning ilm-fanga, texnikaga, adabiyotga oid qismi terminlar deb ham nom fonema, morfema, semema (tilshunoslik terminlari), tangens, sinus, teorema, katet (matematika terminlari) kabi. («Terminlar» mavzusiga ham qarang.).
Kasb-hunar leksikasi (professionalizmlar), asosan, muayyan sohaga oid og'zaki va yozma matnlarda faol qoilanadi, umumtil doirasida esa ular ancha passiv boMadi. Bunday qatlam leksemalarining ishlatilish doirasidagi chegaralanish shu bilan belgilanadi.
Alacha – qo’lda to’qilgan yo’l – yo’l ip yoki jun mato
Bazzoz -
gazlama sotuvchi savdogar : gazlamafurush;
Angishona – ish tikishda barmoq uchiga kiydiriladigan metal buyum
Bigiz -
Poyabzalning ya’ni etikdo’zning yog’och sopli nina uchli metall buyum ;
Bolg’a –
Mix qoqish, kesuvchi asbobning muhrasiga zarb bilan urish material tekislash, yegish bukish kabi ishlarida qo’llaniladigan yog’och dastali po’lat yoki yog’och asbob. Metallarga zarb bilan ishlov beradigan mehanizm.
Ganch –
albasterning bir turi ; suvoq, naqsh uchun ishlatiladigan qurilish materiali.
Bosqon –
temirchilarning katta og’ir bolg’asi ;
Tarbiya
Ish – hunar, odob – axloq o’rgatishga va umuman kishining g’oyaviy va ma’naviy qiyofasini shakllantirishga qaratilgan ta’lim sistemasi
Bolani boqib va ta’lim berib katta qilish, voyaga yetkazish uchun qilinadigan mehnat va g’amxo’rlik

FOYDALANILGAN ADABIYOT

• . Ostapеnko A.L. dеontologiya mеdsеstro` pri provеdеnii nеkotoro`x diagnostichеskix manipulyatsii. Mеdsеstra, 1994, №-1.
• Ostrovskaya I.M. Vеrbalno`y sposob obhеniya. J. Mеdsеstra, 2001, №-7.
• Ostrovskaya I.V. Mеdsеstra i patsiеnt: obhеniya dlya obmеna polеznoy informatsii. J. Mеdsеstra, 2000, №-4.
• Yaroshеvskiy M.Ya. Mеdrabotnik i patsiеnt. Mеdpomoh, 1996, №-3.