Mavzu : Yumush o'rinlarida mehnat sharoitin attestaciya etish

5-amaliy yumush
Mavzu : Yumush o'rinlarida mehnat sharoitin attestaciya etish


Ishning maqsadi : Yumush o'rinlarida mehnat sharoitin ottestaciya etishdi o'rganishdan iborat.


Nazariy matumotlar


Davr talabi va mehnat jarayonlarining murakkablashib borayotganligi sababli, tashkilotlarda mehnat muhofazasini ilmiy asosda boshqarishga (MQB) zaruriyat tug'ildi.
MQB ro'yxatining yagona maqsadi, mehnatti qo'riqlash bo'yicha qonun va qoidalarga isshi va xodimlarning e'tiborini oshirish ham da salomat va xavfsiz yumush sharoitin yaratishning yolg'iz durust yechimini aniqlash va ishlab chiqarishda amalga oshirishlikni taklif etish.
Mehnat muhofazasini to’liq va tez taminlash uchun isshi va xodimlarning mehnatga bo'lgan munasabatin asta o'zgartirishga majburlay oladigan bitta metodik shara zarur, xududi o'sha ularning mehnatlari natijalariga moddiy ta'sir ko'rsata olaladigan bo'lsin. Buning uchun ishlab chiqarishda mehnat muhofazasiniing miqdori va sifatı tarafidan aniqlab, mehnatdan keladigan daromadga moddiy ta'sir miqdorini aniq cifrlar bilan namoyish etish ko'rsatkichi zarur bo'ladi. Ushbu maqsadtan kelib chiqqan holda, xodim va xizmatchilarning oyliklarini aniqlash jarayonida ularning o'rinlagan yumushlarining sifatı va miqdoridan tashqari, xavfsizlik taqozo va qoidalariga rioya qilganlıgı saviyasi cifrlarda ko'rsatilib hisoblash yo'li bilan mehnat xavfsizligin boshqarish usuli yaratildi.
Mehnat muhofazasi choralarin oldin -ola planlashtirish, korxonada mehnatni himoyalashni boshqarishning asosiy vazifalaridan biri bo'lib, jamoa shartnomasining bitta bo'lagi demakdir. Bunday rejalar muassasalarda odatte uch bosqichta tuziladi, ya'ni bina loyi[asiın tayorlaganda va qurilish jarayonida, va yaqin kelajakda amalga oshadigan yumushlar uchun rejalar tuziladi. Keyingisini jamlanma reja deb yam otaydi.
Rejalarda vazifalar va o'rinlanish muddatlari ham da moddiy harojat manbalari aniq yoritilgan bo'lishi zarur. Yaqin kelajakda ijrosi mo'ljallangan jamlanma rejalarda iqtisodiy va ijtimoiy tizimlardan kelib chiqqan holda, atraf muhit, yer, suv va havoni ifloslantırmoslik choralari, xodimlarning turmush sharoyitın ham da mehnat etish uchun borlik shart-sharoitlarni yaratib berishga loyiq bo'lishi zarur.
Xavfsizlik choralarini bajarish muddatiga qarab ikkiga bo'linadi, birinchisi kundalik choralar, ya'ni yumush boshlanishdan oldin amalga oshadigan va qisqa vaqt ichida o'sha ishga tegishli bo'lgan choralar bo'lsa, ikkinchisi uzoq muddatga mo'ljallangan kelajakdagi ko'plab yumushlarda takroriy qo'llaniladigan maxsus choralarga aytiladi.
Odatda maxsus choralar yumushda baxtsiz hodisalarning sabablariga tegishli va urindagi yumush shart-sharoitlarini nazarda tutgan holda mahkama rahbarlari tomonidan uyımlashtıriladı. Bu biznes rejalar ischi va xodimlar muhokamasidan o'tkazilib tasdiqlanadi.
Maxsus choralar uch turga bo'linadi :
1. Baxtsiz hodisalarni xabarlantıruvchılar: yumush tartibin yetilishtirib, zamonaviy asbob -uskunalar bilan ta'minlash, yordamchi qoriqlash zotlari bilan ta'minlash ;
2. Kasblik xastalikning oldin olishch : xodimlarni og'uli va xavfli hosilot omillaridan qo'riqlovchi uskunalarni tatbiq, suvitg’ıch va ısıtg’ısh, havo tozalovchi bo'g'otlarni foydalanish va hakazo zarur.
3. Yumush sharoitin salomatlastırıwsh: xodimlarning turmush sharoitın takomillashtirish, echinib-kiyinish, ovqatlanish va dam olish xonalarini tashkil etish, mehnat muhofazasi bo'yicha kurgazma va kabinetlarda mutaxassisligin oshirish va hakoza.
Bunday maxsus xavfsizlik choralarining rejasi jamoa majlisida tasdıqlanadı va jamoa shartnomasiga kirgiziladi. O'sha kundan e'tiboran mahkama rahbarlari va kasb uyushma a'zolari uchun bu choralar rejasin bajarish shartli bo'lishi zarur. Ular xodim -xizmatkorlar oldida bu rejalarning ijrosi haqida vaqti -vaqti hisob berib turishi zarur.
Xavfsizlik texnikasi meyorlari va qoidalari ro'yxatga olingan (CNiP 111-80) hujjetning 1. 2. bo'limida korxona adminstraciyası yosh, tajribasiz o'smirlarni ishga olingan kundan bir oy o'tmagan muddat ichida ularga asarning xavflilik -xatorsiz o'rinlanuv yo'llarini o'rgatishi shart deyilgan.
Bu odatte maxsus o'qitish idoralarida ro'yobga oshiriladi. Vazirlar Kabineti qarorina asoslanib muassasalarda muhandis -texnik xodimlar va xodimlarning bilimini oshirishlik maqsadida o'quv yurtlarining o'qish yo'nalishlamasına mehnat muhofazasi taqozo va qoidalari, sanitariya me'yoriylari va olov muhofazasi kirgizilgen. Mehnat muhofazasini tushuntirish -instruktaj o'tkazish, imkaniyatı va hojati bor joylarda mehnat muhofazasi bo'yicha xodim va texnik xodimlarning bilimlarini azmoyish test usulinda aniqlash zarurli shartlardan hisoblanadi.
Tafsirlar quyidagi ko'rinishda bo'ladi : kirish avvaldan tushuntirish va yumush o'rninida tushuntirish.
Kirish avvaldan tushuntirish xavfsizlik muhandisi tomonidan ishga qabul qilingan kuni o'tkaziladi. Bu tushuntirishda yangi ishga kirayotgan xodimni ushbu korxonaning ichki tartib qoidalari, o'ziga tán xavfli va zararli manbalari, baxtsiz hodisalarga olib kelishi mumkin bo'lgan asosiy sabablar, xavfsizlik texnikasi taqozo va me'yoriylarini bajarish, yakka-yolg'iz qal'asiw vositalarinan foydalanish va baxtsiz hodisalar sodir bo'lganda birinchi yordam ko'rsatish usullari bilan tanishtiriladi.
Yumush o'rninidagi tushuntirish korxona boshlig'i ishtirok etishinda usta yoki bo'lim boshlig'i tomonidan o'tkaziladi. Bunda xodim o'rinlovchi vazifasi, yumush o'rni xavfsizlik texnikasi qoidalari bilan tanısadı. Mashina va mexanizmlarning ishlatish tartibi va signal berish sxemalari, yakka-yolg'iz qal'asiw vositalarinan foydalanish qoidalari qiyofasindiriledi. Yumush o'rinlarida xavfsiz ishlash usullarini qiyofasindiredi. Birinchi kelgan xodim 10 kun muddat menen tajribali xodimning kuzatishinda yumush o'rganadi. Azmoyish komissiyasi tomonidan xodimning qobiliyati grafaatlandırarlı deb baholangandan so'ng tájiyrebeli xodim kuzatishinda unga o'zlar oldiga yumush beriladi. Zardakizilgen borlik tafsirlar xavfsizlik jurnaliga va xodimning yakka-yolg'iz kitobshasına yozib qo'yiladi.
Korxonalardagi borlik xodimlar uchun 3-4 oyda bitta marta yumush o'rninidagi tushuntirish planli turda takroriylanib turiladi. Yumush tartibi o'zgarganda, yumush o'rinlaria yangi mashina va agregatlar o'rnatilganda, zaharlanish va baxtsiz hodisalar sodir bo'lganda va shunga o'xshash hollarda plannan tashqari tushuntirish zardakiziledi.
Korxonalarda mehnatti qo'riqlash masalalarini targ'ibot-tashviqotroq maqsadida xavfsizlik texnikasi kórgizbeleri tashkil etiladi. U yerda xavfsizlik texnikasina tegishli risolalar, plakatlar, maxsus kitoblar, zamonaviy yakka-yolg'iz qal'asiw vositalari va baxtsizliklar sabablarining tahlili aniq misollarda ko'rsatiladi. Bunday xonalar umumiy tushuntirish o'tkazishda foydalaniladi.
Xodimlarning xavfsizlik texnikasi bo'yicha bilimlarini oshirishlik uchun radio, kino, televizor va boshqada vositalarni kengnen tatbiq, mehnatti qo'riqlash haqida ma'ruzalar tashkil etish yaxshi xotima beradi.
Muhandis -texnik xodimlardi va xodimlarni xavfsizlik qoidalariga o'rgatish tartibi aholi xo'jaligining hamma korxonalarina tegishli.
Xodimlar uchun bilim darajisini oshirishning eng sifatlisi maxsus o'qish o'rninida nazariylik va taqribiy bilimlarni zich bog'langan turda olib borilishi demakdir.
Bunday o'quv yurtlarida mutaxassisligi bo'lgan holatda 4-oy muddat ichida o'qitilib, oxirida olgan bilimlari azmoyish -testlari yordamida aniqlangadi va har bitta bitiruvchining ilmiy va taqribiy bilimiga qarab bilim ixtisoslik saviyasi beriladi.
Agar xodimda qo'shimcha yanada boshqa mutaxasislikni o'zlashtirish niyati bo'lsa, uni ikkinchi marta mutaxassisligin oshirishga 2-yildan so'ng, 2-oyga ruxsat etiladi. Xodimlar o'zlar mutaxassisligin bu o'quv yurtlarida korxona hisobidan o'rtacha aylıgi saqlangan holatda oshirani.