Mavzu: 0 ‘zbek dialektologiyasining nazariy va amaliy ahamiyati

0 ‘zbek dialektologiyasi geografiya fani bilan uzviy aloqador, ya’ni har bir sheva haqida ma’lumot to‘planganda, shu sheva vakillari joylashgan territoriyaning koMami, aholining miqdori, shu territoriya iqlimi va boshqa ma’lumotlar ham to‘planadi, ya’ni geografik muhiti ham yoritiladi. Shuningdek, o‘zbek dialektologiyasi o‘zbek xalqi tarixi, adabiyoti, etnografiyasi, san’ati fanlarining ma’lumotlariga ham tayanadi va ular uchun boy material beradi.

• 0 ‘zbek dialektologiyasi geografiya fani bilan uzviy aloqador, ya’ni har bir sheva haqida ma’lumot to‘planganda, shu sheva vakillari joylashgan territoriyaning koMami, aholining miqdori, shu territoriya iqlimi va boshqa ma’lumotlar ham to‘planadi, ya’ni geografik muhiti ham yoritiladi. Shuningdek, o‘zbek dialektologiyasi o‘zbek xalqi tarixi, adabiyoti, etnografiyasi, san’ati fanlarining ma’lumotlariga ham tayanadi va ular uchun boy material beradi.

0 ‘zbek shevalari hozirga qadar o‘zbek adabiy tiliga qiyosan o‘rganib kelindi va bunda tavsifiy va qiyosiy metoddan foydalanilgan. Bu metodda shevalaming fonetik, leksik va morfologik xususiyatlari keng miqyosda o‘rganildi hamda boy material to‘plandi. 0 ‘zbek shevalarini o‘rganishda XIX asming oxirlarida pay do bo‘lgan qiyosiy - tarixiy metoddan ham foydalanilgan.

• 0 ‘zbek shevalari hozirga qadar o‘zbek adabiy tiliga qiyosan o‘rganib kelindi va bunda tavsifiy va qiyosiy metoddan foydalanilgan. Bu metodda shevalaming fonetik, leksik va morfologik xususiyatlari keng miqyosda o‘rganildi hamda boy material to‘plandi. 0 ‘zbek shevalarini o‘rganishda XIX asming oxirlarida pay do bo‘lgan qiyosiy - tarixiy metoddan ham foydalanilgan.

Bu metodga ko‘ra o'zbek shevalari materiallari «Devonu lug‘atit turk», «Qutadg‘u bilig», Alisher Navoiy asarlari tili va boshqa til tarixi manbalari tiliga qiyoslab o‘rganib borilgan, lekin bu metod asosiy metod hisoblangan emas, balki tahlil talab o‘rinlardagina va ayrim til tarixiga oid maqola va asarlarda uchrab turadi.

• Bu metodga ko‘ra o'zbek shevalari materiallari «Devonu lug‘atit turk», «Qutadg‘u bilig», Alisher Navoiy asarlari tili va boshqa til tarixi manbalari tiliga qiyoslab o‘rganib borilgan, lekin bu metod asosiy metod hisoblangan emas, balki tahlil talab o‘rinlardagina va ayrim til tarixiga oid maqola va asarlarda uchrab turadi.

Foydalanilgan adabiyotlar:

• Foydalanilgan adabiyotlar:
• ■Узбек диалектологиясидан материаллар. 1-кием.Т., 1957. Узбек диалектологиясидан материаллар. 2-кисм.Т,1960, Уринбоев Б, Жураев X. Узбек гили турк-калтатой шевасининг грамматик хусусиятлари. Т., Фан, 1985. Гози Олим Юнусов, ^збек лахжаларининг таенифида бир тажриба. Т.1936. Гуломов X. Узбек тилининг Жиззах шеваси // УДМ. I. Т., 1957