Mavzu: 1-§. Buyuk geografik kashfiyotlar va ularning tarixiy ahamiyati dars maqsadi

Venesuela mustaqilligi.

Venesuelada mustaqillik urushiga Simon Bolivar rahbarlik qildi. U Janubiy Amerika xalqlarining eng mashhur qahramoni bo’lib qoldi. Bolivar venesuelalik badavlat kreol pomeshchik va savdogar oilasida tug’ildi. Juda yaxshi ilm olgan Bolivar Yevropa bo’ylab safar qildi. «Ispaniya mening mamlakatimni bandi qilgan zanjirlami parchalab tashlamagunimchaxotirjam bo’lmayman»-derdi u. Bolivar Venesuela ozodlik qo’shinini tuzdi. U ispan qo’shinlariga qarshi olib borgan muvaffaqiyatli janglari uchun general unvoni va «Xaloskor» degan faxriy nom oldi. Bolivar faqat zamindor kreollargagina tayanib qolmay, qora tanlilar bilan hindUlarni ham kurashga otlantirdi. Qullik bekor etilganini e’lon qildi va shu tariqa qora tanli qullarning bir qismini о’z qo’shiniga jalb etdi. Hindu dehqonlarga esa urush tamom bo’lishi bilanoq ular о’z yerlariga ega bo’lishiga va’da berdi.

Bolivar Yevropaning ilg’or jamoatchiligiga murojaat etib yordam so’raganida, uning da’vatigako’plab ko’ngillilar javob berib, asoratga soluvchi mustamlakachilarga qarshi kurashayotgan Lotin Amerikasi xalqlariga yordam berishga qaror qildilar. Irlandiyaliklar, inglizlar, nemislar, italyanlar, polyaklar, ruslar Venesuelaga keldilar.

1811-yilda Venesuela mustaqil deb e’lon qilindi. Bolivar Venesueladan And tog’ining qorli cho’qqilari orqali o’tib, Yangi Granadaning Ispaniyadan ozod bo’lishiga yordam berishga qaror qildi. Mashaqqatli And tog’i yo’llaridan mardonavor o’tildi. Bolivar qo’mondonligidagi qo’shin ispan qo’shinlari ustidan g’alaba qozondi. 1819-yilda Yangi Granada Venesuela bilan biriashdi. Birlashgan davlatga X. Kolumb sharafiga Buyuk Kolumbiya deb nom berildi. Bolivar Buyuk Kolumbiya Prezidenti lavozimini egalladi. Bolivar hindularga solinadigan o’lponni bekor qildi. Yirik pomeshchiklarning yerlarini musodara qilish to’g’risidagi qonun loyihasini ishlab chiqdi. Ammo bu tadbir pomeshchiklarning qarshiligiga duch kelib, amalga oshmay qoldi. Bolivar Ispaniyadan ozod qilingan barcha Amerika respublikalari konfederatsiyasini tuzishni orzu qilar edi. Inqilobning eng qiyin, hal qiluvchi davrida Bolivar xalq bilan birga bo’ldi va unga fidokorona xizmat qildi. Shuning uchun ham u yirik pomeshchiklarga yoqmadi.  

Ular Bolivarni jismonan yo’q qilishga qaror qildilar. Oxir-oqibatda u 1830-yilda iste’fogachiqishga majbur bo’ldi. U afsus bilan bunday deb yozgan edi: «Inqilobga xizmat qilish bu dengizni shudgor qilish bilan barobardir». Lotin Amerikasi xalqlari shu paytga qadar atoqli qahramon Amerikadagi mustamlakalarning xaloskori Bolivami hurmat bilan eslaydilar.