Mavzu: 1-§. Buyuk geografik kashfiyotlar va ularning tarixiy ahamiyati dars maqsadi

c)Rivojlantiruvchi- o’quvchilar bilimlarini doim oshirib borish;

Dars jihozi: darslik, siyosiy xarita, tarqatma materiallar va test savollari

Tashkiliy qism:

A) Sinf xonasini tozaligiga e’ribor berish;

B) O’quvchilar bilan salomlashish.

C) O’quvchilarning darsga tayyorgarligini teshirish.

D) O’quvchilarni darsga jalb qilish va davomatni anilash;

E) O’quvchilarga o’tilgan mavzular yuzasidan savollar berish;

Darsning asosiy qismi: (Yangi mavzu bayoni)

Sanoatning rivojlanishi.

Bu davrda Buyuk Britaniyada sanoat gurkirab rivojlandi. To’qimachilik, metallurgiya, mashinasozlik, kon sanoati yetakchi о’rinni egalladi.

Mashinalashgan ishlab chiqarish oqibatida 1816-yilda Buyuk Britaniyada mashinalar 150 mln odarning qo’l mehnatiga teng ishni bajardi. Vaholanki, bu davrda Buyuk Britaniya aholisi 12 mln kishini tashkil etardi.

Sanoat taraqqiyoti transportning yangi turi paydo bo’lishini zararatga aylantirib qo’ydi. Buning aks sadosi o’laroq, 1825-yilda Buyuk Britaniyada dunyoda birinchi temiryo’1 qurildi. Bu hodisa mamlakatning turli mintaqalarini bir-biri bilan tutashtirilishini hamda yuk tashishning arzonlashuvini ta’minladi. Ayni paytda ichki bozor kengaydi. Oqibatda zavod va fabrika egalari mumkin qadar kо’proq mahsulot ishlab chiqara boshladilar.

Temiryo’1 qurilishining boshlanishi, о’z navbatida, cho’yan, temir va po’latga bo’lgan ehtiyojni oshirib yubordi. Sanoatning yangi tarmog’i-parovozsozlik paydo bo’ldi. Bu esa qudratli savdo va harbiy dengiz floti yaratishga imkon berdi

19-asr insoniyat tarixiga bug’ asri bo’lib kirgan

Mamlakat hayotidagi bu о’zgarishlar Buyuk Britaniyaning «dengizlar hukmroni» mavqeini yanada mustahkamladi. Tuproq уо’l1аr o’rnini asfalt yo’llar egallay boshladi.

Bu esa savdo ekipajlari qatnoviga sarflanadigan vaqtni ikki marta qisqartirishga imkon berdi. 19-asrning 40-yillariga kelib qishloq xo’jaligida mashinalar va kimyoviy о’g’itlar ishlatish boshlandi. Katta-katta sanoat korxonalarini qurish davom etdi. Temiryo’llar va yirik sanoat korxonalari qurilishi katta mablag’ ham talab etgan. Bu esa tijorat banklarining qudratini yanada orttirgan. U endi xalqaro miqyos kasb eta boshlagan.

Mamlakatda sanoat ishlab chiqarishning konsentratsiyalashuvi ro’y berdi. Jahon tarixida birinchi marta mamlakat iqtisodiyotida yetakchilik qishloq xo’jaligidan sanoatga o’tdi. Buyuk Britaniya dunyoning birinchi industrial davlati bo’lib qoldi.