Mavzu: 1-2-sinf matematika o‘qitish jarayonida ekologik tarbiya berish metodikasi. Mundarija: kirish I bob. 1-sinf matematika darsliklarining tuzilishi, mazmuni

Jihozlar. o'quv qurollari, taxtacha-o'lchov, sirkul, kitob, tevarak atrofni aks ettiruvchi rangli hamda chiroyli rasmlar va boshqalar.
O'yinning borishi: Bolalarga turli xil rasmlar tarqatiladi. O'qituvchi juda ixcham tuzilgan savollar bilan o'quvchilarga murojaat qiladi. O'quvchi o'quv qurollarining rasmini tez ajratib olsa, magnit doskaga yopishtiriladi. Shuningdek joylarning fasllarga doir rasmlari asosida savollar tuzib, o'quvchilar o'yinga jalb qilinadi."Kim tez topadi?" O'yinning maqsadi: o'quvchilarni maktabda ishlayotgan har xil kasb egalarining hayoti va faoliyati bilan tanishtirish. Kasb tanlashga o'rgatish, mavzu yuzasidan olgan bilimlarini mustahkamlash.
O'yinning borishi: stol ustiga turli kasb egalarining fotosuratlari yoyib qo'yiladi. Doskaga 2-3 o'quvchi chiqarilib: "Qani aytinglarchi, maktabimizda qaysi kasb egalari ishlaydi?"- deb so'raladi. Bolalar o'qituvchi, oshpaz, sotuvchi, hamshira va bog'bonlarning fotosuratlarini qo'lga olib, magnit doskaga yopishtiradilar.
Bu jarayon boshqa o'quvchilar ishtirokida o'qituvchi tomonidan kuzatib boriladi. Rasmlarni to'g'ri aniqlagan o'quvchilar rag`batlantiriladi. Noto'g'ri javob esa o'quvchilar va o'qituvchi tomonidan to'ldiriladi, umumlashtiriladi. So'ng o'qituvchi boshqa kasb egalariga tegishli suratlarni ham 4-5 o'quvchiga tarqatib, ulardan birin-ketin so'raydi. Ular magnit doskaga yopishtirilgan javoblarni o'quvchilar yordamida tekshiradi va o'zi to'ldirib, xulosa chiqaradi.
O„zbekistonning madaniyati, ta’lim, yangi insonni tarbiyalash borasidagi ijtimoiy – iqtisodiy, siyosiy faoliyati boshlang„ich ta’limning to„la ma’noda erkin va har tomonlama rivojlanishi uchun zamin yaratadi.
Mamlakatimizda olib borilayotgan keng ko’lamli islohatlar faqatgina xalq manfaatlari uchun, uning baxt-soadati uchun xizmat qilayotganining guvohi bo’lib turibmiz. Shu bois ham biz buni «Mustaqillik in’omi», «Mustaqillik imkoniyatlari» deya baralla aytishimiz mumkin. Chindan ham biz muhtaram Prizidentimiz
rahnomaligida qadrimiz, qadriyatlarimiz, qaddimiz tik lanayotgan davrda yashayotgan ekanmiz, yosh avlodni o’sib, ulg’ayib kelayotgan bolajonlarimizni ilk yoshdan boshlab milliy urf-odatlarimiz, qadriyatlar, milliy tarbiya ruhida, milliy dastur talablar asosida kamolga yetkazmog’imiz lozim. Shunday ekan pedagogning ish ko’lamini kengaytirish bugungi o’qituvchining asosiy faoliyati hisoblanadi. O’qituvchidagi intelektual salohiyat ishchanlik, mehnatsevarlik, ijodkorlik xususiyatlari ta’lim mazmunining boyishida alohida va muhim ahamiyat
kasb etadi. Ta’lim jarayonida ilg’or texnologiyalarning yangidan-yangi usullarining qo’llanilishi darslarning rang-barang, qiziqarli tarzda o’tishiga olib keladi. O’quv materiallarining chuqur o’zlashtirilishida ham keng imkoniyatlar yaratadi.
Bugungi kunda yoshlarga qaratilayotgan e’tiborning qadriga yetishi va uni obyektiv baholash mumkinligining zaruriyatini to’g’ri va haqqoniy anglash hamda kelajakga ishonch hosil qilish uchun ularga mustaqillik tafakkurini shakllantirish va rivojlantirish muhim ahamiyatga ega.
Boshlang’ich maktabda matematikani tabiatshunoslik darsi bilan bog`liq holda o’qitish, tabiat hayotidagi ayrim faktlar va o’simliklar, hayvonlar hamda odamning tashqi xususiyatlari bilan tanishtirishdagina iborat emas. Matematikani tabiatshunoslik darsi bilan bog`liq holda o’qitish jonli va jonsiz narsalar tabiatning har xil obyektlari o’rtasidagi o’zaro aloqalarni kichik yoshdagi maktab o’quvchilari tushuna oladigan shaklda ochib berishi jonajon tabiatga muhabbatni, uning boyligi qo’riqlash va ehtiyotlik bilan foydalanish istaklarini tarbiyalashi kerak.

XULOSA
Boshlang’ich sinf o’quvchilariga algebraik materiallarni o’rgatishda fanlararo uzviylikda tashkil qilinadigan darslarning ahamiyati katta. Bunda o’quvchi olgan bilimining nechog’lik ahamiyatiga ega ekanligini tushunib yetadi. Bu jarayonni reja asosida matematika va tabiatshunoslik matematika va o’qish va boshqa darslarda amalga oshirish o’quvchilarning chuqur bilim olishlariga, hayotning har bir jabhalarida mustaqil fikr yurita oladigan, Dune qarashi keng komil inson bo’lib tarbiyalanishida muhim o’rin egallaydi.
Matematika fani boshlang’ich sinf o’quvchilarining mustaqil fikrlash qobiliyatlarini o’stirishda muhim o’rin egallaydi. Darsliklarda bunga katta e’tibor qaratilgan.
Shuni ta’kidlash joizki boshlang’ich matematik ta’limda o’quvchilarni masalalar yecha olish qobiliyatlarini shakllantirish muhim ahamiyatga ega. Bola maktabdagi mashg’ulotlarning birinchi kunidanoq masala bilan uchrashadi. Algebraik materiallarga aloqador bo’lgan matematik masalalar o’quvchilarga o’quvchilarga matematik tushunchalarni to’g’ri shakllantirishga, uni o’rab turgan muhitning o’zaro aloqadorligining turli tomonlarini chuqurroq aniqlashga yordam beradi, o’rganilayotgan nazariy qoidalarni qo’llanish, kuzatilayotgan hodisalarda
har xil sonli bog’lanishlarni o’rnatish imkonini beradi. Shu bilan birga fanlar aro aloqadorlikdagi misol va masalalar yechish bola tafakkurining rivojlanishiga yordam beradi.
Agar bu hozirgi kunda chop etilayotgan ilmiy – uslubiy maqolalarni tahlil qilar ekanmiz ta’lim – tarbiyada fanlararo aloqadorlik, ayniqsa boshlang’ich ta’limda kam e’tibor qaratilayotganligiga guvoh bo’lamiz. Vaholanki boshlang’i ta’limda fanlararo aloqadorlik masalasi kichik maktab yoshidagi bolalarni o’qishga, bilim olishga qiziqtiruvchi vositalardan biridir. Bu masalani boshlang’ich ta’lim o’qituvchisining barcha fanlarni o’zi o’qitishi bu muommoni hal qilishi oson kechadi.
Ilg’or boshlang’ich sinf o’qituvchilarining ish tajribalari shu narsani ko’rsatadiki boshlang’ich ta’limdagi barcha fanlarni o’zaro aloqadorlikda tashkil etish mumkin. Bu narsa boshalang’ich ta’lim o’qituvchisidan ko’p narsani talab qilmaydi, faqat u har bir darsda boshqa fan tushunchalari uchraganda uni va uning xossalarini hamda o’tilayotgan fan bilan uzviy aloqasi haqida ma’lumot berib o’tilishi talab etiladi xolos.
Ta’lim – tarbiyada mayda – chuyda narsaning o’zi bo’lmaydi deganlaridek, bu fanlar aro aloqadorlik masalasi ham o’rganishga arziydi. Bu bilan fan o’qituvchisi dars samaradorligini oshiradi, ya’ni o’quvchilarning darsga bo’lgan qiziqishlari va o’qishni hayot bilan bog’liqligini tushunib etadilar.