- Мавзу бўйича асосий саволлар:
- Махсус курснинг мақсади ва вазифалари.
- Ҳайвонлар селекциясида қўлланиладиган усуллар
- Махсус курснинг ривожланиш тарихи ва бошқа фанлар билан бағлиқлиги
Мавзуга оид таянч тушунча ва иборалар - Зот, дурагайлаш, урчитиш, танлаш, саралаш, селекция.
1-саволга жавоб. Махсус курснинг мақсади ва вазифалари. - Ҳайвонлар селекцияси махсус курсининг асосий мақсади – мавжуд бўлган ҳайвон зотларини сифат жиҳатдан яхшилаш ва замонавий, саноат асосидаги чорвачилик технологиясига мос келадиган янги, сермаҳсул зотларни яратишдан иборат.
- Махсус курснинг асосий вазифаси:
- Ҳайвонлар маҳсулдорлигини ошириш ва наслдорлик сифатини яхшилаш усулларини ишлаб чиқиш;
- Ҳайвонларни комплекс белгилари асосида танлаш ва саралаш;
- Ёш молларни мақсадли тарзда парваришлаш, катта ёшдаги ҳайвонлардан рационал равишда фойдаланиш;
- Селекцион объектнинг биохилма-хиллигини ўрганиш;
- Ирсий ўзгарувчанлик қонуниятларини таҳлил қилиш;
- Ҳайвонлар фенотипининг ривожланишиги ички ва ташқи муҳит омилларининг таъсирини ўрганиш.
2-савол. Ҳайвонлар селекциясида қўлланиладиган усуллар - Анъанавий усуллар:
- Танлаш
- Дурагайлаш
- Мутагенез
- Янги (биотехнологик)усуллар:
- Ҳужайра инженерлиги
- Ген инженерлиги
- Зотлараро чатиштириш янги зот яратиш мақсадида фойдаланилади. Бунда аксарият ҳолларда инбридинг – яқин қариндошли чатиштириш қўлланилади, натижада кўзланган мақсадга мос келадиган кўплаб вакилларни олишга эришилади. Чатиштириш натижасида бир нечта линиялар ҳосил қилинади, кейинчалик бу линиялар ўзаро чатиштирилади
Танлаш усуллари - 1. Онгсиз(жамият тараққиётнинг дастлабки босқичларида)
- 2. Онгли(услубий):
- Ялпи танлаш
- Индивидуал танлаш
Дурагайлаш усуллари - Бир-бирига яқин қариндош бўлган вакилларни саралаш (инбридинг)
- Ҳар хил зот (аутбридинг) ва турларни саралаш
- Ҳар хил зотларни саралаш натижасида биринчи авлод вакилларининг аксариятида гетерозислик хусусияти намаён бўлиб, иккинчи авлоддан кейин бу хусусият ўчади
- Ҳар хил турга мансуб бўлган ҳайвонларни саралаш натижасида олинган дурагай вакилларда гетерозислик хусусияти яққол кўзга ташланади, лекин, улар аксарият ҳолларда бепушт бўлади
Дурагай ҳайвонларга мисоллар Дурагай ҳайвонлар - 1-арабистон зебуси; 2-қизил чўл зотли сигир; 3-зебу ва қизил чўл зотли қорамолларнинг 1-авлод дурагайи
Дурагайлашга мисоллар - Бия + ҳанги = хачир (гетерозисли дурагай)
- Моча + айғир = лошак (гетерозислик хусусияти юзага чиқмайди)
- Бир ўркачли + икки ўркачли туя = нортуя
Дурагайлашга мисоллар Дурагай ҳайвонлар Гибридизация Мутагенез усули - Радиация ва кимёвий моддалар таъсир эттириш орқали ҳайвонлар ирсий хусусиятларини ўзгартириш
Мутагенез натижасида олинган серҳосил ипак қурти Янги (биотехнологик)усуллар: Ҳужайра ва ген инженерлиги Ҳужайра инженерлигини ҳайвонлар селекциясида қўллаш
Do'stlaringiz bilan baham: |
