Мavzu: 1 c dasturi haqida ma'lumot va latex dasturi bilan ishlash reja

3. LaTex dasturida hujjatlar bilan ishlash
LaTeX — turli xil koʻrinishdagi hujjatlarni yaratish va tahrirlash uchun moʻljallangan makropaket boʻlib, TeX dasturi asosida ishlaydi. Shuningdek, nashriyot tizimlarida ham qoʻllaniladi. Ushbu paket yordamida turli koʻrinishdagi maqolalar, hisobotlar, taqdimotlar, bundan tashqari butun boshli kitoblarni yozish mumkin. Unda turli matematik formulalarni yozish juda qulay, shuningdek, jadvallar yaratish, havolalar bilan ishlash, raqamli va belgili roʻyxatlar hosil qilish kabi amallar avtomatlashtirilgan. Bundan tashqari, yana boshqa qoʻshimcha paketlar ham bor boʻlib, ularning yordamida hujjat yaratish birmuncha oson va qiziqarli koʻrinishga keladi
Paketning ilk versiyasi 1984-yilda Lesli Lemport tomonidan ishlab chiqilgan. Hozirgi versiyasi LaTeX2ε deb nomlangan boʻlib, 1994-yilda yaratilgan. Ushbu paket yordamida yaratilgan fayl kengaytmasi *.tex kengaytmaga ega boʻladi.
Hozirgi kunda zamonaviy analitik sistemalar, masalan, Maple, Mathematica, Maxima yoki Reduce kabilarda yaratilgan hujjatni *.tex formatga oʻtkazish imkoniyati mavjud. Umuman olganda, dastur imkoniyatlari cheklanmagan (yangi makroslarni dasturlash imkoniyati tufayli). Quyida uning CTAN serveridan yuklab olish mumkin boʻlgan imkoniyatlari keltirilgan:
 Hujjatni tarkibiy qismlarga ajratish;
 Xatboshi, soʻzlar orasidagi boʻsh joylarni avtomatik aniqlash;
 Graflar, diagramma va sxemalarni chop etish;
 Organik kimyo va Noorganik kimyoga tegishli kimyoviy formulalar va molekulyar bogʻlanishlarni tasvirlash;
 Matematik formulalar, tenglamalar, tenglamalar sistemasi, operatorlarni tasvirlash;
 Bibliografiyalar hosil qilish va ularni tahrirlash;
 Formula, rasm, jadvallar uchun havolalar yaratish va tahrirlash;
Latex dasturining imkoniyatlari.
Latex sistemasida tayyorlangan matnli fayl kengaytmasi *.tex ko’rinishda bo’ladi. Keyingi jarayon ikkita etapdan o’tkaziladi. Birinchi dastur translyatori
yordamida fayl qayta ishlanadi. Natijada *.dvi kengaytmali fayl olamiz. Endi olingan *.dvi kengaytmali faylni dastur yordamida ekranda ko’rish mumkin, pechatga yuborish mumkin yoki boshqa amallarni bajarish mumkin. Natija foydalanuvchini qanoatlantirmasa faylga o’zgartirish kiritib jarayonni yana takrorlashi mumkin. Latexda yaratilgan fayl matni maxsus belgilar va buyruqlardan iborat bo’ladi. Latex dasturida 10 ta maxsus belgilardan foydalaniladi. Bular quyidagilar: { } $ & # % _ ^ ~ \
Bu maxsus belgilarni o’zidan foydalanmoqchi bo’lsak maxsus belgini oldiga \belgini qo’yamiz. Masalan: Oylik 10 % ga oshdi  Oylik 10 \% ga oshdi.
maxsus belgini qo’ymasdan yozsak, % belgidan keyingi matnni izoh sifatida qaraydi.
Latex buyruqlari teskari slesh “\” belgisidan boshlanadi va faqat lotin harflaridan iborat bo’ladi.Buyruq oxirida bo’sh joy ,raqam va ixtiyoriy harf bo’lmagan belgidan foydalanish mumkin.
Latex buyruqlari  belgi bilan boshlanadi. Buyruqlar ikki xil bo’ladi: buyruq so’zlar.
Buyruq so’zlar  belgi bilan boshlanib, harflardan iborat bo’ladi. Masalan: Latex, quad, |frac, ...
Latex da buyruqlarning katta yoki kichik harflar bilan yozilishi farqlanadi:
|gamma buyruq harfini;
Gamma esa G ni bilidirad

№	Belgi	Latexdagi vazifasi	Matnda kiritilishi
1	|	Buyruq belgisi	$|backlash$
2	{	Guruhlashning boshi	|{
3	}	Guruhlashning oxiri	|}
4	%	Izoh	|%
5	&	jadval hosil qilish belgisi	|&
6	|	Bo’linmaydigan bo’shliq	||
7	$	{matematik formulaning boshi va	|$

oxiri}
8	^	yuqori ko’rsatkich	|^
9	_	quyi ko’rsatkich	|_
10	#	Makrosga quyish belgisi	|

Ularni oddiy belgilar kabi kiritib bo’lmaydi. Ularni matnda ishlatish uchun maxsus buyruqlardan foydalaniladi.

Buyruq	Joy kengligi	Nomlanishi
||	Oddiy (so’z o’rtasidagi) bo’sh joy

|	| |
so’z orasidagi bo’sh joy