Mavzu №1: Oila psixologiyasi va psixoterapiyasi fan sifatida

Zamonaviy oilaning o'ziga xosligi 4 xususiyat bilan belgilanadi :

1. 
   ota-onaning alohida roli. XX asrning ikkinchi yarmidan boshlab. hissiy va ma'naviy yaqinlik, hamdardlik, ota-ona sevgisi oilaviy hayotning ustuvor qadriyatiga aylanadi. Ta'lim muloqotning ikkala sub'ekti teng bo'lgan dialogik jarayonga aylanadi (L.A. Petrovskaya, A.S. Spivakovskaya). Bolalik davri uzaytiriladi, bolalarni tarbiyalash va o'qitish uchun javobgarlik ota-onalarga yuklanadi;
   
2. 
   nikoh ittifoqining asosi - sevgi, hissiy qabul va qo'llab-quvvatlash;
   
3. 
   oila tizimi ancha ochiq, chunki turmush o'rtoqlar o'zlarining ustuvor qadriyatlar tizimidan kelib chiqib, o'z oilasining kelajakdagi taqdirini erkin belgilash huquqiga ega;
   
4. 
   katta oiladan yadro oilasiga (ota-onalar va bolalar) o'tish sodir bo'ldi.
   

So'nggi o'n yilliklarda oila rivojlanishining bir qator tendentsiyalari mavjud :

• 
  an'anaviy (patriarxal) tipdagi ko'p yadroli keng oilalardan yadroli oilalarga o'tish;
  
• 
  tug'ilishning pasayishi;
  
• 
  erkaklar va ayollarning umr ko'rish davomiyligining nomutanosibligi;
  
• 
  ajralishlar sonining ko'payishi;
  
• 
  oilasiz yoki ota-onalar va yaqin kattalar bilan muloqot qilishdan mahrum bo'lgan bolalar sonining ko'payishi (etimlar, maktab-internatlar, tunu kun bolalar bog'chalari o'quvchilari, uysiz bolalar va boshqalar);
  
• 
  oiladagi munosabatlarni demokratlashtirish, rollarni qat'iy belgilashdan turmush o'rtoqlarning o'zaro almashinishiga, sheriklik, yordam va o'zaro yordamga o'tish;
  
• 
  voyaga etmagan ota-onalar sonining ko'payishi;
  
• 
  oilaviy va maishiy sabablarga ko'ra jinoyatlar sonining ko'payishi;
  
• 
  "Farzandsiz oila" maqomi turmush o'rtoqlarning ongli ravishda tanlanishi bo'lgan farzandsiz oilalar sonining ko'payishi;
  
• 
  "ikki martaba" deb ataladigan oilalarning paydo bo'lishi, ya'ni. har ikkala turmush o'rtog'i o'zlariga kasbiy martaba, o'sish va o'zini o'zi anglash maqsadlarini qo'ygan oilalar. Bunday oilalarda oilada rol va hokimiyat taqsimotining tabiati, etakchilik masalasi, demokratiya va o'zaro almashinish, oilaviy va shaxsiy qadriyatlarning umumiyligi, bolalarni tarbiyalashda oilani qo'llab-quvvatlash uchun resurslarning mavjudligi, oilaning maishiy vazifalari va boshqalar alohida ahamiyat kasb etadi.