Mavzu 14. Raqamli biznes. Asosiy tushunchasi va ta’rifi Dunyoda raqamli biznesni rivojlantirish tarixi

Mavzu 14. Raqamli biznes. Asosiy tushunchasi va ta’rifi


1.Dunyoda raqamli biznesni rivojlantirish tarixi
Raqamli (elektron) biznes tizimlarining paydo bo'lishi va rivojlanishi tarixi yarim asrdan sal ko'proq vaqtni tashkil etadi. Birinchi raqamli biznes tizimlari Qo'shma Shtatlarda 1960 yillarning boshlarida, EDI standarti yaratilgan paytda paydo bo'lgan. Amerika va Evropa raqamli biznes tizimlarining birgalikdagi faoliyati uchun muhim qadam 1980 yilda X400 protokoli asosida EDI FACT standartini yaratish edi. Raqamli biznes tizimlarini rivojlantirishning navbatdagi bosqichi 1990-yillarda dunyoda birinchi onlayn-do'konlar ishlay boshlaganda amalga oshirildi.
2000-yillarning dastlabki ikki yilida. dunyoda dot-com inqirozi va NASDAQ indeksining tez pasayishi sababli raqamli biznes rivojida pasayish kuzatildi. Keyin ma'lum bo'lishicha, dunyoda tashkil etilgan raqamli biznes kompaniyalarining umumiy sonining taxminan 70% daromad keltirmaydi. 2001 yildan so'ng, keyingi olti yil ichida raqamli biznes bozoridagi vaziyat mustahkamlanib, elektron tijorat yana bir bor barqaror o'sishga erishdi. Bundan tashqari, agar qonunchilik baza orqada qolmagan, tarmoq axborot xavfsizligining etarli emasligi va odamlarning Internetdan foydalanishga tayyorligining pastligi bo’lmaganda bu o'sish tezroq bo'lishi mumkin edi, ,.
Raqamli biznesdan foydalanishning yana bir pasayishi 2008 yilda sodir bo'lgan iqtisodiy inqiroz natijasida yuzaga keldi. 2010 yildan so'ng Internet texnologiyalaridan foydalanadigan kompaniyalar soni yana barqaror ravishda ko'payishni boshladi va birinchi navbatda, Internet-do'konlar soni o'sishni boshladi. Endi veb-sayti bo'lmagan biron bir kompaniya yoki tashkilotni tasavvur qilishning iloji yo'q.
Raqamli biznesda ma'lum bir kompaniyaning geografik joylashuvi ma'lum ahamiyatga ega - AQSh, Xitoy, Rossiya va boshqalarda. Har bir mamlakat qonunchilikning o'ziga xos xususiyatlariga, savdo qoidalariga, sotib olish kontingentining individual xususiyatlariga, davlat tomonidan tartibga solishga va boshqalarga ega.