Мавзу №14 Саноатда ва қишлоқ хўжалигида ишлатиладиган захарли кимёвий моддаларнинг (зкм) таснифи ва таъсир механизми

Аммиакнинг иқтисодиёт тармоқларида ишлатилиши

• Ўғит

• HNO3

• Хладокомбинат

• Аммиакли сув,
• Мочевина, сода

• Аммиак

• NH3 -
• Нафас олиш
• аъзолари орқали киради

• Аммиакни таъсир механизми буғувчи таъсир этувчи ЗМ ўхшайди. Организмга бўғувчи таъсир этувчи ЗМ нафас йўллари орқали ўпкага тушади, капиляр ва альвеоляр деворлари ўтқазувчанлиги ошиб суюқлик (плазма) йиғилади, кейин ўпканинг токсик шиши ривожланади.

• Шикастланиш гўшт-сут, балиқ, комбинатлари, қандолат фабрикалари ва бошқа иқтисодиёт тармоқларида, ҳамда темир йўл транспортидаги аварияларда юзага келиши мумкин.

• Шикастланиш белгилари: тумов, ринит, фарингит, трахеит, бронхит, пневмония, ва ўпка шиши вужудга келади. Йўтал, нафас олишнинг қийналиши, нафаснинг қисилиши, буғилиш, юракнинг уриши, кўкрак қафасида оғриқ ва қисилиш кузатилади. Аммиак буғлари нафас олиш йўлларининг ва кўзни шиллиқ қаватларини таъсирлайди. Кўзда оғриқ ва кўз ёшини оқизади. Терида ачишиш, қизариш ва қичишиш келтириб чиқаради.Терига тушганда совуқ қотиш ёки куйишлар келтириб чиқаради.

• Углерод оксиди (ис гази, СО) рангсиз, ҳидсиз, ҳаводан енгил газ. Ёниш маҳсулотларидан ва ички ёниш двигателларидан келиб чиқади.
• Нафас йўллари орқали альвеолалардан қонга сўрилади. Ис гази гемоглобин билан бирикиб карбоксигемоглобинни ҳосил қилади.
• HbO2+CO → HbCO
• Карбоксигемоглобин кислородни ўзига бириктириш хусусиятига эга эмас. Гемик гипоксия ривожланади.
• Атмосфера ҳавосининг таркиби:
• 20,95% кислород
• 78,07% азот
• 0,04% СО2

•