Mavzu №15 turg’unlik davrini kesish jarayononing tezligiga bog’likligi reja

Kesik kesimining ulchamlari. Berilgan turg’unlik davrida kesish tezligini kesik kesimining Ulchamlariga bog’liqligi umumiy kurinishda quyidagi emprik formula bilan ifodalanadi:

(151)

bu erda a va b - kesikning qalinligi va eni;

C_T , a=1,b=1 bulgandagi, V_T ga son jixatdan teng bulgan koeffitsient.

Deyarli tokarlik ishlov berishning xamma xollarida tengsizlik joyi mavjud buladi: 1>Yv>Xv>0. Binobarin, kesik kesimining Ulchamlarini oshishi bilan kesish tezligi kamayadi, buning ustiga, a kesik qalinligining ta`siri, b kesik ening ta`siriga nisbatan katta buladi. Bu quyidagicha tushuntiriladi, kesik qalinligining oshishida kesish xarorati kesik enining oshishidagi nisbatan tezroq Usadi. (1) formula turli xil ishlov berish turlari va turli xil asboblar uchun umumiy xisoblanadi. Bu formuladan kesish tezligini surishga va kesish chuqurligiga bog’liqligini keltirib chiqarish mumkin.

Plandagi asosiy burchakli odatdagi Utuvchi keskich uchun tugri qirindini tushurishda t>S/ (1) formulaga a=Ssin; b=t/sin qUyganimizdan sUng u quyidagi kurinishga keltiriladi:

(152)

(2) ni soddalashtirib quyidagini xosil qilamiz:

(153)

(3) formulada St ni turg’unlik davriga bog’liqligini ochib tashlaymiz va quyidagini yozishimiz mumkin:

(154)

U xolda

(155)

Bu formuladagi C_v koeffitsient doimiy qiymat bUlib xisoblanmaydi, chunki V_T kesish tezligi faqatgina t, S va T larga bog’liq bUlmasdan, balki boshqa bir qancha faktorlarga xam bog’liqdir. Bu xamma faktorlarni ta`sirini K_v umumiy tugrilovchi koeffitsient bilan ifodalab quyidagini yozishimiz mumkin:

Uzgaruvchi ishlov berish sharoiti uchun kesish tezligiga umumiy tugrilovchi koeffitsient K_v ayrim tugrilovchi koeffitsientlarning kupaymasini ifodalaydi. Ularning xar biri kesish tezligiga xar qanday ayrim omillarning ta`sirini xisobga oladi.

Qattiq qotishmalar bilan tokarlik ishlov berish xoli uchun:
(156)

bu erda K_v – plandagi asosiy burchakga bog’liq (=45 bulganda Kv=1);

K_v - oldingi yuzaning shakliga bog’liq (oldigi qirrada tor faskali keskichlar uchun Kfv = 1);

K_mv - ishlov berilayotgan materialning mexanik xossalariga bog’liq;

K_uv - qattiq qotishma markasiga bog’liq, Kuv qiymati T5K10 qotishma bilan qoplangan normal Utuvchi keskich bilan ( = 10 ) pulatni va VK6 qattiq qotishma bilan chuyanni yunishda birga teng deb qabul qilingan;

K_nv - ishlov berilayotgan detal yuza qatlamining xolatiga bog’liq (qobiqsiz ishlov berishda Knv =1 );

K_ishlv – ishlov berish turiga bog’liq (tashqi bUylama yunishda K_ishlv =1).

C_v qiymati normativlarda faqat ishlov beriladigan materialning beshta markasi uchun beriladi: uglerodli konsturtsion pulat V 750 Mn/m (75 kgs/mm ); kul rang chuyan NV 1900 Mn/m (190 kgs/mm ); bolg’alanuvchan chuyan NV 1500 Mn/m (150 kgs/mm); bronza NV 1000 – 1400 Mn/m (100 – 140 kgs/m ); issiqbardosh pulat 1X18N9T. Bu materiallar uchun K_mv = 1 deb qabul qilingan.

(8) formuladagi T Urniga T_norm va (9) formuladagi K_v ifodani qUyib qattiq qotishmali keskichlar uchun normativ kesish tezligining yoyilgan formulasini olamiz.

(157)

Bu formula buyicha V_norm aniqlash uchun xar qaysi ayrim xol uchun x_v, y_v m larda t va S dan tashqari T_norm va K_mv larni xam xisoblash va qolgan qiymatlarni jadvallar buyicha tanlash shart. Bunday xisob katta vaqt sarflashni talab etadi. Xisoblarni osonlashtirish uchun normativ kesish tezligining quyidagi formulasidan foydalanish mumkin:

(158)

bu erda

(159)

Kattalik xar qaysi ishlov beriladigan material markasi, kesuvchi asbob materiali uchun va qabul qilingan normativ turg’unlik davrlari uchun oldindan xisoblangan va jadvalga kiritilgan.

Uzgaruvchi ishlov berish sharoiti uchun kesish tezligini tugrilovchi koeffitsientini K_m va K_u lardan tashqari kupaytiruvchilarni Uz ichiga oladi va shuning uchun xuddi shunday sodda xisoblanadi.

Plandagi asosiy burchagi = 45 bulgan qattiq qotishmali keskich bilan pulatlarni tashqi bUylama yunishda, ishlov beriladigan yuzada qatlamni mavjud bUlmasligida koeffitsient K_v=1buladi va (11) formula yanada soddalashadi.

(160, a)