Mavzu: «abduraxmonov xususiy chorva» fermer xo’jaligi reja: kirish «abduraxmonov xususiy chorva»

3. «ABDURAXMONOV XUSUSIY CHORVA» FERMER XO’JALIGIda amaliyot o’tagan Maxmudov Otamurod Ibroxim o’g’lining amaliyotdagi bilim va ko’nikmalari
Korxonada amaliyot o’tash davri 2023 yil 17-apreldan 2023 yil 15-maygacha vaqt oraliqida ko’p amaliyotga ega bo’ldim.
Ulardan:
-korxonada mavjud bo’lgan yuridik hujjatlar va korxonani tarkibiy tuzilishi haqida ma’lumotga ega bo’ldim, korxonada barcha ishtirokchilaro’z majburiyatlariga ega va ularni o’z me’yorida bajarishlari lozim. Korxonada avvalambor odobiy majburiyatlar shakllanishi kerakligini bildim. Agarda jamiyat ishtirokchilari o’z imkoniyatlari va vakolatlarida o’z me’yorida amal qilsalar korxonoda so’ngra ishlab chiqarish ishlari, tashqi hamkorlar bilan kelishuv jarayonlarini tashkil etishga kirishilsa bo’lar ekan;
- Ishtirokchilar yuqoridagi ma’lumotlar bilan birgalikda jamiyat quyidagi hujjatlarni saqlashi shart, misol uchun:
— jamiyat davlat ro'yxatidan o'tkazilganligini tasdiqlovchi hujat;
— jamiyatning o'z balansida turgan mol-mulkka bo'lgan huquqini tasdiqlovchi hujjatlar;
— jamiyatning filiallari va vakolatxonalari to'g’risidagi nizomlar;
Chunki bur turdagi hujjatlar ma’lum bir korxoanning ichki hujjati hisoblanar ekan.
Vas hu qatorda, Yuqorida aytib o’tilgan hujjatlar iјrо etuvchi organ joylashgan joyda saqlanadi.
- Agarda amaldagi qonun hujjatlari bilan boshqacha qoidalar belgilangan bo'lmasa, jamiyat mazkur ustavning 10. l-bandida ko'rsatib o'tilgan hujjatlami doimiy saqlaydi.
- Jamiyat har qanday ishtirokchining talabi bilan ипда axborot, shuningdek ta'sis hujatlarini ipda kiritilgan o'zgartirish va qo'shimchalar bilan taqdim qilishi yoki nusxa berishi shart.
Bu turdagi hujjatlar bilan korxona o’zini erkin, davlatdan qandaydir narsani yashirmayotganligini bildiradi, agarda tekshiruv kelgan hollarda bemalol o’zini toza ishlayotganligini ko’rsata olar ekan.
-amaliyot paytida turli hil hisobotlarni ko’rdim, va jamiyat mustaqil ravishda buxgalteiya hisobini, statistika va moliyaviy hisobotni qonun hujatlarida belgilangan tartibda amalga oshirishini bildim, chunki agar buxgalteriya hisobi tuzilayotganda belgilangan qonun hujjatlari me’yorlaridan chiqib ketsa u haqiqiy hisoblanmas ekan.
Amaliyot paytida korxona o’z maqomiga ega bo’lishi haqida bir qator ma’lumotlarga ega bo’dim, ulardan korxona ustavida belgilangandek,
-Jamiyat O'zbekiston Respublikasining qonun hujjatlariga asosan yuridik shaxs
hisoblanadi. Jamiyat belgilangan tartibda davlat ro'yxatidan o'tkazilganidan keyin yuridik shaxs maqomiga ega bo'ladi.
-Jamiyat O'z faoliyatini mazkur ustav va O'zbekiston Respublikasining qonunlariga muvofiq va ta'sis hujjatlariga asosan amalga oshiradi.
- Jamiyat o'z majburiyatlari bo'yicha O'zbekiston Respublikasining qonun hujjatlariga muvofiq javob beradi. Jamiyatning ishtirokchilari uning majburiyatlari bo'yicha javobgar bo’lmaydilar va jamiyat faoliyati bilan bog'liq zararlar uchun o'zlari qo'shgan hissalar qiymati doirasida javobgar bo'ladilar. Jamiyatning o'z hissasini to'la qo'shmagan ishtirokchilari jamiyat majburiyatlari bo’yicha har bir ishtirokchi hissasining to'lanmagan qismining qiymati doirasida solidar javobgar bo'ladilar.
- Jamiyat o'zining firma nomi yozilgan shtamp va blankalarga, shuningdek belgilangan tartibda ro'yxatga olingan o'z emblemasiga, tovar belgisiga ega bo'lishga haqli.
- Jamiyat o'z egaligida mustaqil balansda hisobga olinadigan alohida mol-mulkka ega, o'znomidan huquqlar va majburiyatlar olishi, sudda da'vogar va javobgar bo'lishi mumkin. Shu kabi ma’lumotlarga ega bo’ldim.
-Har bir jamiyatda o’z ijro etuvchi organi bo’lishini va u joriy faoliyatiga rahbarIikni amalga oshiruvchi direktor hisoblanishini bildim
Bir qator o’z me’yorlariga egaligini bildim, ulardan Jamiyatning ijro etuvchi organi bo’lib jamiyatning joriy faoliyatiga rahbarIikni amalga oshiruvchi direktor hisoblanadi.
- Jamiyatning direktori ishtirokchilaming umumiy yig'ilishi tomonidan saylanadi.
- Jamiyat va jamiyatning direktori o'rtasidagi shartnoma, jamiyat nomidan, direktor tayinlangan jamiyat ishtirokchilarining umumiy yig'ilishida raislik qiluvchi yoki jamiyat ishtirokchilarining umumiy yig’ilishi tomonidan vakolat berilgan jamiyat ishtirokchisi tomonidan imzolanadi.
- Direktor lavozimiga O'zbekiston Respublikasi fuqarosi saylanishi mumkin. Direktor bilan tuzilgan mehnat shartnomasini direktomi Saylash to'g'risidagi masala ko'rib chiqilgan jamiyat ishtirokchilarining umumiy yig'ilishi raisi imzolaydi.
Iqtisodiyotning rivojlanishi uchun talab qilinuvchi ushbu vazifalarning amalga oshirilishida korxonalarga katta ro’l ajratilib, ular iqtisodiyotning asosiy ishlab chiqarish bo’g’ini bo’lish bilan birga mahsulot ishlab chiqarish, aholiga xizmat ko’rsatish tufayli iste’molchilarning talablarini ham qondiradilar.
Hozirda yurtimizda xususiy korxonalarga katta e’tibor berilganini hisobga olib amaliyotimni korxonada o’tashga qaror qilgan edim. Korxonani ichki tuzilishi, tashqi hamkorlar bilan kelishuvlari, korxonani me’yoriy hujjatlari qanday tuzilishi haqida ko’p ma’lumotlarga ega bo’ldim.
O’zbekistonda Xususiy korxonalar haqidagi ayrim faktlar:
Hozirgi kunda O’zbekiston iqtisodiyotining turli tarmoq va sohalarida turli xil mulkchilik shakliga ega bo’lgan 500 mingta xo’jalik faoliyati yurituvchi subyekt mavjud bo’lib, ulardan qariyb 280 mingini kichik korxonalar hamda mikrofirmalar tashkil etadi. Korxonalarning eng katta qismi savdo va umumiy ovqatlanish (34%), qishloq xo’jaligi (41%), sanoat (9,4%) va qurilish (56%) sohalarida ro’yxatga olingan. Jami korxonalar miqdorida nodavlat sektorining salmog’i katta bo’lib, 82 %ni tashkil qiladi. O’zbekistonda ko’plab kichik, va yirik ishlab chiqarish korxonalari faoliyat ko’rsatayotgan bo’lib, ular iqtisodiyotning deyarli barcha tarmoqlarini – og’ir sanoatdan yengil sanoatgacha, qishloq xo’jalik mahsulotlarini qayta ishlashdan ilmiy ishlab chiqarishgacha qamrab olgan.
Korxona rivojlanishi va ishlab chiqarishning kengayib borishi, daromad hajmi va boshqa moliyaviy tushumlarning ortishi natijasida Nizom jamg’armasi ko’paytirilishi mumkin. Umuman olganda, Nizom jamg’armasi korxonaning iqtisodiy barqarorligi va moliyaviy jihatdan baquvvatligini aks ettiradi.
Amaldagi qonunchilikka asosan korxona davlat ro’yxatidan o’tganidan keyingina huquqiy shaxs sifatida tan olinadi. Davlat ro’yxatidan o’tish uchun birinchi o’rinda quyidagi hujjatlar ahamiyatga ega bo’ladi: muassisning arizasi; korxonaning Nizomi; korxonani tashkil qilish haqida qaror yoki muassislar shartnomasi; davlat bojini to’laganlik haqida kvitantsiya va boshqalar.
F/X ning afzalliklari:
F/X cheksiz ko'p A'zolarga ruxsat beradi; ammo, agar F/Xda bitta egasi (Ro'yxatdan) bo'lsa, u yakka tartibdagi tadbirkor sifatida soliqqa tortiladi.
F/X foydani "maxsus taqsimlash" ga imkon beradi - a'zolarning foydalari va zararlarini mutanosib ravishda taqsimlash (egalikning tegishli foizlariga nisbatan turli foizlarda). Bu shuni anglatadiki, A'zolar foyda olish (va zararni hisobdan chiqarish) bo'yicha shaxsiy egalik foizidan ko'proq foyda olishlari mumkin.
A'zolar cheklangan javobgarlikka ega, ya'ni ular asosan F/Xning har qanday majburiyatlaridan va muvaffaqiyatli qarorlaridan, shuningdek F/Xning o'zidan shaxsan himoyalanganligini anglatadi.
A'zolarning sof foydasidagi ulushi ishlab olingan daromad deb hisoblanadi, chunki Boshqaruvchi Ro'yxatdan faol egasi hisoblanadi, shuning uchun Boshqaruvchi A'zoni maxsus "franse benefits" muomalasi uchun oladi.
F/Xning pastki daromadidagi ("sof") a'zolarning ulushi olingan daromad deb hisoblanmaydi va shuning uchun o'z-o'zini ish bilan ta'minlash solig'i olinmaydi.
A'zolarga kompensatsiya foyda taqsimoti yoki kafolatlangan to'lovlar yordamida amalga oshiriladi. Foydani taqsimlash har bir a'zoga o'zlariga faqat cheklarni yozish orqali to'lashga imkon beradi - pul kerak bo'lganda (agar korxona mavjud naqd pulga ega bo'lsa). Kafolatlangan to'lovlar a'zolarga olingan daromadlarni anglatadi va shu bilan ularni soliq imtiyozlari "imtiyozlari" dan foydalanish huquqiga ega.
F/Xning boshqaruvchi a'zosi, u to'lagan tibbiy sug'urta mukofotlarining 100 foizini F/Xning sof foydasida ularning mutanosib ulushi miqdorigacha ushlab qolishi mumkin, chunki foyda olingan daromad deb hisoblanadi. Izoh: Agar a'zo daromad olgan bo'lsa, u ham unga mos keladi.
Korporatsiya F/X a'zosi bo'lishi mumkin. Bu sizga qo'shimcha an'anaviy mulkchilik darajasini yaratishga imkon beradi, bu pensiya rejalari va javobgarlikdan qo'shimcha himoya darajasi kabi an'anaviy "chekka imtiyozlar" ni taqdim etishi mumkin bo'lgan korxonani yaratish uchun mo'ljallangan.
A'zo sifatida siz F/Xga kapital yoki boshqa aktivlarni qo'shishingiz yoki biznesga dollar yoki qiymat kiritish uchun F/X pulini qarz berishingiz mumkin. Siz qarzingizni to'lash (foizlar bilan birga), foydani taqsimlash yoki kafolatlangan to'lovni to'lash orqali dollarlarni olib chiqib ketishingiz mumkin. Agar a'zolardan birortasi vafot etsa, F/X o'z faoliyatini davom ettirishi mumkin - qolgan barcha a'zolarning bir ovozdan ijobiy ovozi bilan.


Xulosa

Xususiy korxonada amaliyot o’tashni ko’p foydali tomonlari mavjud bo’lib, bulardan har hil hujjatlarni o’rganib kelajakda ular bilan ishlash, buxgalteriya hisobini o’rganish kabi amaliyotlar biz kabi talabalar uchun juda zarurdir. Albatta to’rt haftalik amaliyot vaqti kamlik qilishi mumkin, ammo shu vaqt oraliqida ham talaba bir necha yangi bilim va amaliyotga ega bo’lishi mumkin ekan.

Amaliyot paytida korxonaning ichki siri va ishlash faoliyatining tartibi bilan yaqindan tanishdim.
Xususiy korxonadagi ichki muhit va uning tuzilishlari, ish jarayoni, hamkorlar bilan kelishuvlar olib borishda amaliyotga ega bo’ldim.