Bozor iktisodiyoti sharoitida daromadlar tengsizligining asosiy sabablari quyidagilardan iborat bo`ladi: - Bozor iktisodiyoti sharoitida daromadlar tengsizligining asosiy sabablari quyidagilardan iborat bo`ladi:
- kishilarning intelektual, jismoniy, estetik qobiliyatlarining turliligi
- bilim va kasb tayyorgarligidagi farklanishlar
- kishilarning ko`prok daromad olish maqsadida bir necha joylarda ishlashi
- mulkka egalik kilishdagi farki
- kishilarning bozordagi mavkeilaridagi farklar, ularning baxoni oshirib berishiga moyilliklari.
- Omad, alokalar, baxtsizlik va kamsitilishi (diskriminatsiya)
Tengsizlikni asosan 4 omil yuzaga chikaradi: - Tengsizlikni asosan 4 omil yuzaga chikaradi:
- Kishilarning tugma kobiliyatlari, kuch – kuvvati, akl – idroki, saloxiyat va zakovati, xullas ish kobiliyati bir xil emas.
- Daromaddagi tengsizlik ishlab pul topish imkoniyatlariga boglik.
- Tengsizlikni oila tarkibining xar xil bulishi xam yuzaga keltiradi.
- Daromadlardagi farkni iktisodiy vaziyat xam yuzaga keltiradi.
Daromadlar tengsizligini keltirib chikaruvchi umumiy omillar: - Daromadlar tengsizligini keltirib chikaruvchi umumiy omillar:
- Kishilarning umumiy layokatidagi ( jismoniy, akliy, estetik ) farklar.
- Ta’lim va malakaviy tayyorgarlik darajasidagi farklar
- Tadbirkorlik maxorati va taxlikaga tayyorgarlik darajasidagi farklar
- Bozorda xukmronlik kilish layokati.
- Mulkka egalik kilishdagi farklar
- Omad, tasodif va boshka favkulotta xolatlar.
Bozor qonunlariga mos ravishda jamiyat qabul qilgan va konuniy ruxsat berilgan usullar bilan topilgan daromadlardagi farklar adolatli tengsizlik xisoblanadi, gayriqonuniy ya'ni man etilgan usullar bilan topilgan daromadlardagi farqlar esa adolatsiz tengszilikni vujudga keltiradi. - Bozor qonunlariga mos ravishda jamiyat qabul qilgan va konuniy ruxsat berilgan usullar bilan topilgan daromadlardagi farklar adolatli tengsizlik xisoblanadi, gayriqonuniy ya'ni man etilgan usullar bilan topilgan daromadlardagi farqlar esa adolatsiz tengszilikni vujudga keltiradi.
- Daromadlarga qarab axoli tabaqalashganda uning xar xil katlamlari paydo buladi. Bu katlamlarga boylar, urta xollar va kambag'allar kiradi. Boy, kambag'al yoki o`rta xol degan tushuncha nisbiydir. Bu xar bir mamlakat iqtisodiyotining darajasiga boglik.
Do'stlaringiz bilan baham: |
