Mavzu: Akademik litseylarda fizika kursidan,,Ideal gaz qonunlari”ni bayon qilish uslubi Reja: Kirish

Boyl-Mariott qonuni

Makroskopik jismlar holatining harorat o’zgarmay turadigan sharoitidagi o’zgarish jarayoniga izotermik jarayon deb ataladi.

Boyl-Mariott qonuni-o’zgarmas haroratda gazning bosimi hajmiga teskari proporstional bo’ladi.

Gey-Lyussak qonuni
Teermodinamik sistema holatining bosimi o’zgarmay turadigan sharoitdagi o’zgarish jarayoniga izobarik jarayon deyiladi.
Gey-Lyussak qonuni-o’zgarmas bosimda gazlarning hajmi haroratga to’g’ri proporstional bo’ladi.

































Sharl qonuni
Termodinamik sistema holatining hajm o’zgarmay turadigan sharoitdagi o’zgarish jarayoniga izoxorik jarayon deyiladi.
Sharl qonuni-hajm o’zgarmas bo’lganda harorat bosimga to’g’ri proporstional.V=const






Xulosa
O‘qitishning asosiy didaktik prinsiplaridan tushunarlilik sisitematiklik praktika bilan nazariyaning birligi materialining ko‘rgazmaliligi, materialning ilmiyliligi, politexnizm prinsipi, o‘qitishning tarbiyaliyligi, fanlar o‘rtasidagi bog‘lanishlilik kabilar urta maxsus ukuv yurtlarida fizika o‘qitishda amalga oshiriladi. Bu tamoyillardan kasb-xunar kollejiga xos bo‘lgani tushunarlilik, sistematiklik, kasbga yunaltirish tamoyili va fanlar o‘rtasidagi bog‘lanishlikni amalga oshiryillaridir.
Akademik litseylarida tushunarlilik tamoyilini amalga oshirishda o‘quv yurtining spetsifikatsiyasini xisobga olish kerak, chunki o‘quvchilarga umumta'lim olish bilan birga umumtexnika fanlari va kasbiy fanlari xam o‘kitiladi.
Akademik litseylarda sistematiklik tamoyilini amalga oshirishda o‘quv fanini xususiyatidan kelib chiqib amalga oshirish kerak, bo‘lajak mutaxassislarga asosiy qonunlar, tushunchalar o‘rgatiladi.
Akademik litseylarda fizika o’qitishni mexanika bo‘limidan boshlash kerak.
Akademik litseylarda kasbga yunaltirish tamoyilini amalga oshirishda bu o‘quv yurtlarida kasbiy va texnik fanlar o‘qitilishini hisobga olish kerak.
Fanlar o‘rtasidagi bog‘lanishni amalga oshirish tamoyili o‘rta maktabdan farq qilib, bu o‘quv yurtlarida:
1. Umumta'lim fanlari
2. Kasbiy yo‘nalishdagi fanlar
3. Umumtexnika fanlari o‘qitiladi.
Fizika kursini o‘qitishda kasbga yo‘naltirish o‘quv materialini o‘zlashtirishni ortiradi va uni quyidagi yo‘llar bilan amalga oshirishi mumkin:
1. Kasb o‘quv materialida fizik tushuncha, xodisa, qonunlarni aniqlashtirish bilan.
2. Kasb mazmuniga ega bo‘lgan fizik masalalar yechish bilan.
3. Ishlab chiqarishga mo‘ljallangan asboblar yordamida labaratoriya ishlari bajarish va fizik xodisalarni demonstratsiya qilish bilan.
4. Akademik litseylardagi fanlardan, fizik tushunchalaridan foydalangan holda masalalar yechish bilan.
5. Fizika kursi va kasb-xunar kollejlaridagi ayrim fanlarni ayrim bo‘limlaridan foydalanib topshiriqlar bajarish bilan.
6. O‘quvchilarning texnik ijodiy qobilyatlarini rivojlantirishni talab qiluvchi masalalar yechish bilan.
7. Turli asbob va qurilmalarni tuzilish prinsiplarini tushuntirish uchun zarur bo‘lgan fizik qonunlarni qanday o‘zlashtirilganini aniqlash maqsadida fizikadan uyga vazifalar berish bilan.
8. Ishlab chiqarish korxonalariga kompleks sayoxatlar uyushtirish va ular bo‘yicha o‘quvchilarga xisobot tuzishni topshirish bilan.
9. Qo‘shimcha kurslar o‘tish bilan.
Fizika o‘qitishda kasbga yo‘naltirish tamoyiliga amal qilinganda o‘quvchilarning o‘zlashtirishlari ortadi. Jumladan, kasb-xunar kollejida fizika o‘qituvchilaridan aniqlanishicha shu narsani ko‘rish mumkinki, o‘quvchilarga berilgan materiallar ichida qaysi material mutaxassisligiga bog‘lab olib borilgan bo‘lsa, shu materialni o‘quvchi ongli va to‘laroq o‘zlashtiradi. Turli yo‘llar bilan fizika fanini xunar texnika fanlari bilan bog‘lab olib borish kasb-xunar kollejlarida fizika o‘qitishning eng muxim xususiyatidan biridir.