Abduhamidov F. A
Download 1.84 Mb. Pdf ko'rish
|
Molekulyar fizika
|
1 Molekulyar fizika MOLEKULYAR FIZIKA Abituriyentlar va mustaqil o’rganuvchilar uchun Xonobod 2015 2 Abduhamidov F.A. 3 Molekulyar fizika KIRISH. Molekulyar fizika – fizikaning turli agregat xolatlardagi jismlarning fizik xossalarini ularning molekulyar tuzilishlari asosida qarab chiqiladigan bo’limidir. Molekulyar fizika jismni tashkil qilgan atomlar, molekulalar va ionlar xarakati va o’zaro tasirini o’rganish bilan bog’langan. Moddaning tuzilishi xaqidagi dastlabki tasavvurlar qadim zamonlardayoq paydo bo’lgan edi. Qadimgi grek faylasuflari bundan ikki ming yil oldin olamdagi xamma narsa bo’linmaydigan juda kichik zarra –atomlardan tashkil topgan deb tasavvur qilgan edilar. Grek olimi Demokrit (E. A 460 – 370 yil- lar) quyidagicha yozadi: “xamma narsa atomlardan tashkil topgan … narsalar bir – biridan o’zlarini tashkil qilgan atomlar, ularning tartibi va vaziyatlari bilan farq qiladi …”. Qadimgi atomislarning moddaning tuzilishi xaqidagi tasavvurlari faqatgina faraziy tusga ega ekanligini xisobga olish kerak. O’rta asrlarda atomistik talimotning tarafdorlari davlat tomonidan ta’qib ostiga olingan, chunki ularning bu talimoti jismlarning xossalarini tabiiy sabablari bilan tushuntirib odamlarning yaratuvchisiga xudoga bo’lgan etiqo- dini yo’qotadi, deb o’ylaganlar – 1026 yilda Fransiya oliy sudi atomistik talimotni tarqatishni o’lim jazosiga maxkum etish xavfi ostida taqiqlab qo’ydi. O’rta asrda atomistik gipoteza cherkov taqibi ostida unutildi. Faqatgina XVII asrda I. Nyuton molekulalar fazoda bo’sh joyni to’ldirishga intilishi xaqidagi tasavvurdan kelib chiqqan xolda gazlarning kengayishini tushuntirib berishga xarakat qildi. XVIII asrda molekulyar kinetik nazariyaning jonkuyar tarafdori va targ’ibotchisi M.B. Lomonosov edi. 1738 yilda molekulyar nuqtai nazaridan gazlar bosimini tushuntirish uchun miqdoriy xisoblashlarni qo’llagan birinchi olimlardan biri peterburg fanlar akademiyasining azosi D. Bernulli edi. Fizikada molekulyar nazariyaning qat’iy ilmiy rivojlanishi taxminan XIX asrning ikkinchi yarmida boshlandi. Nemis fizigi R. Klauzius, ingliz fizigi J. Maksvell va Avstriya fizigi L. Bolsman atom – molekulyar nazariyaga asos soldilar. Biroq, atom – molekulyar nazariya mislsiz ilmiy natijalariga qaramasdan bir qator yirik olimlar tomonidan qattiq qarshilikka uchradi. E. Max va B. Ostvald kabi mashxur fiziklar XIX asr oxiri XX-asr boshida atomning mavjudligini inkor etdilar. XX asr boshida atom – molekulyar nazariyaning ishlanmasi ustida va uning tajribada tasdiqlanishida A.Eynshteyn, J. Perren, O.Shtern va boshqalar kabi mashxur fiziklar ish olib bordilar. Ular tomonidan molekulalarning real mavjudligini rad qilib bo’lmaydigan isbotlarigina olingan bo’lmay, balki ularning o’zaro tasiri va xarakatining qat’iy nazariyasi – Download 1.84 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|