Mavzu almashilab ekishni loyihalashtirish va joriy etish

Dala almashlab ekish. Ko‘p dalali dala ekinlarini almashlab ekish rotatsiyasini bir-biri bilan bog‘langan alohida qismlardan iborat, deb qarash mumkin. Almashlab ekishning alohida qismida 2-3 ta har xil ekin navbatlanishi mumkin. Bu qismlar yaxshi o‘tmishdoshlami ekishdan boshlanishi lozim [1]. ОЧ-qator oralari ishlanadigan almashlab ekishda tuproq xususiyatlarini yaxshilashga qamtilgan bo‘g‘im bu ko‘p yillik o‘tlar ekilgan dala hisoblanadi. Beda-paxta almashlab ekish asosan 2 ta ekinni o‘z ichiga oladi. 0 ‘zbekistoning gumus miqdori kam bo‘lgan tuproqlarida bedaning ahamiyati juda katta. Bedadan keyin 3-4 yil davomida paxtadan yuqori

• Dala almashlab ekish. Ko‘p dalali dala ekinlarini almashlab ekish rotatsiyasini bir-biri bilan bog‘langan alohida qismlardan iborat, deb qarash mumkin. Almashlab ekishning alohida qismida 2-3 ta har xil ekin navbatlanishi mumkin. Bu qismlar yaxshi o‘tmishdoshlami ekishdan boshlanishi lozim [1]. ОЧ-qator oralari ishlanadigan almashlab ekishda tuproq xususiyatlarini yaxshilashga qamtilgan bo‘g‘im bu ko‘p yillik o‘tlar ekilgan dala hisoblanadi. Beda-paxta almashlab ekish asosan 2 ta ekinni o‘z ichiga oladi. 0 ‘zbekistoning gumus miqdori kam bo‘lgan tuproqlarida bedaning ahamiyati juda katta. Bedadan keyin 3-4 yil davomida paxtadan yuqori
• hosil olish mumkin. Paxta ekilayotgan dalalarda oraliq ekinlardan foydalanish paxta hosilining barqaror bo‘lishiga yordam beradi. Agar beda bitta dalada 3 yil, paxta 6 yil ekilsa almashlab ekish sxemasi 3:6 raqami bilan belgilanadi. Beda 2 yil, g‘o‘za 3 yil, makka- jo ‘xori 1 yil, yana g‘o‘za 2 yil ekilsa, almashlab ekish 2:3:1:2 raqami bilan belgilanadi.

Cbiqarilgan dalali almashlab ekish. Bu turdagi almashlab ekishni yem-xashak ekinlariga ajratilgan almashlab ekishda chegaralangan kattalikdagi maydonda joriy qilinadi. Shunindek, beda-paxta almashlab ekish tizimida ham meliorativ yoki chiqarilgan dalani qo'llash mumkin. Masalan, 10 dalali almashlab ekishda bitta dalaga beda ekiladi, qolgan to‘qqizta dalaga 1:2:1:2:1:2 sxemada bug‘doy va paxta ekiladi. Beda uch yildan keyin haydalib, almashlab ekishga qo‘shiladi. Uning o‘miga hosildorligi pasaygan bitta dala almashlab ekishdan chiqaziladi. Hozirgi davrda bug‘doy-paxta almashlab ekishga bedani kiritish zarurati tobora oydinlashib bormoqda. Chunki, tuproqlarning unumdorligi sezilarli darajada pasaymoqda. Agar beda bug‘doy bilan qoplam ostida ekilsa alohida ekin sifatida ikki yarim yil davomida dalani band qiladi. Bunday qisqa m uddatli alm ashlab ekish tuproq unumdorligi va strukturasini tiklashga yordam beradi

• Cbiqarilgan dalali almashlab ekish. Bu turdagi almashlab ekishni yem-xashak ekinlariga ajratilgan almashlab ekishda chegaralangan kattalikdagi maydonda joriy qilinadi. Shunindek, beda-paxta almashlab ekish tizimida ham meliorativ yoki chiqarilgan dalani qo'llash mumkin. Masalan, 10 dalali almashlab ekishda bitta dalaga beda ekiladi, qolgan to‘qqizta dalaga 1:2:1:2:1:2 sxemada bug‘doy va paxta ekiladi. Beda uch yildan keyin haydalib, almashlab ekishga qo‘shiladi. Uning o‘miga hosildorligi pasaygan bitta dala almashlab ekishdan chiqaziladi. Hozirgi davrda bug‘doy-paxta almashlab ekishga bedani kiritish zarurati tobora oydinlashib bormoqda. Chunki, tuproqlarning unumdorligi sezilarli darajada pasaymoqda. Agar beda bug‘doy bilan qoplam ostida ekilsa alohida ekin sifatida ikki yarim yil davomida dalani band qiladi. Bunday qisqa m uddatli alm ashlab ekish tuproq unumdorligi va strukturasini tiklashga yordam beradi