Mavzu: amir temur davrida davlat boshqaruvi. A. Temur va temuriylar davri davlatchiligida ichki va tashqi siyosat

MAVZU: AMIR TEMUR DAVRIDA DAVLAT BOSHQARUVI. A.TEMUR VA TEMURIYLAR DAVRI DAVLATCHILIGIDA ICHKI VA TASHQI SIYOSAT

REJA: 1. AMIR TEMURNING SIYOSIY KURASH MAYDONIGA KELISHI. 2. TEMUR DAVLATIDA DAVLAT TUZILMASI. 3. A.TEMUR VORISLARI DAVRIDA ICHKI VA TASHQI SIYOSAT.

O‘zbekiston  davlatchiligi  tarixining  o‘rta  asrlar  davridagi  yangi  bosqichi  buyuk   sarkarda  va  davlat  arbobi  Amir  Temur ibn  Tarag‘ay  Bahodir  nomi  bilan  bog‘liqdir. Amir Temur nihoyatda murakkab siyosiy vaziyatda kurash maydoniga kirib keldi. U markazlashgan yirik imperya barpo etib uning obodonchiligi yo`lida tinimsiz harakat qildi. Ammo uning avlodlar davridan biroz bu davlatda o`zaro ichki kurashlar va bosh-boshdoqlik sabab inqirozga yuz tutdi.

Tug‘luq Temur 1360 yilda Kesh viloyatini bosib oladi.   bu  viloyatning  hokimi  bo‘lgan  Temurning  amakisi  Hoji  Barlos  Xurosonga  qochadi.   Manbalarning  ma’lumot  berishicha,  Amir  Temur  Amudaryo  bo‘yida  amakisini   kuzatar  ekan  amakisiga  shunday  murojaat  qiladi:   “Agar  ikkovimiz  ham  vatanni  tark   etsak,  merosiy  yurtimiz  shubhasiz  begonalar  qo‘liga  o‘tib  ketadi.  Lozim  topsangiz   men podshoh (Tug‘luq Temurxon) xizmatiga borsam.”

Katta

Katta

Oliy

Oliy

Bosh

Mingboshi

Amir

O`g`illari

Yaqin

Qo`shin

Dargoh - eng oliy davlat idorasi. Uning boshlig`i ham tabiiy ravishda davlatning oliy hukmdori. Amir Temur davlat tepasiga kelgandan so`ng chingiziylardan bo`lmish Suyurg`atmishni xon, ya'ni oliy hukmdor deb e'lon qilgani ma'lum.

Dargoh

Arzbegi

Aminlar

Tavochi

Bosh

Adolat

Aminlar

Tavochi

Bosh

Amir Temur va Temuriylar davri Buyuk Ipak yo`li faoliyatining rivojlangan va so`nggi bosqichi bo`ldi. Savdo yo`llarida xavfsizlikning ta`minlanishi, savdo-sotiqning davlat tomonidan rag`batlantirilishi, shaharlarning markaz sifatida ahamiyati oshishi ichki va tashqi iqtisodiy-madaniy aloqalar rivojiga olib keldi.

Temuriylar orasida

Shoxrux

Ulug`bek

Husayn Boyqaro

Bobur

Davlatni markazlashtirishga, tinchlikni ta`minlashga va ilm- ma`rifatni rivojlantirishga katta e`tibor qaratishdi. Aynan ularning davrida ham davlat siyosati va boshqaruvida Amir Temur davridagi tizim saqlab qolindi.

Amir Temur vorislari orasida aynan yuqoridagi to`rt shaxs tashqi aloqalarda ham Temurning diplomatik merosiga amal qilib, uning bu boradagi siyosatini davom ettirdilar.

Amir Temur vafotidan so`ng u tuzgan kuchli imperya asta sekin avlodlari orasida taqsimlanishi natijasida bosh-boshdoqlik boshlandi. Toj-u taxt uchun kechgan keskin kurashda temur avlodlari nafaqat o`z yaqinlarini balki oddiy xalqni ham juda qiyin ahvolga solib qo`yishdi.

Xulosa qilib aytadigan bo`lsak Amir Temur va Temuriylar davri nafaqat mintaqamiz tarixida balki dunyo tamaddunida eng rivoj topgan davr hisoblanadi. Ularning ilm-fan, madaniyat, savdo-sotiq va xalqaro aloqalarga qaratgan yuksak e`tibori hali hanuz yevropa va sharq tarixchilari tomonidan munosib e`tirof etilib kelinmoqda.

Foydalanilgan adabiyotlar: 1. A.Ziyo – O`zbek davlatchiligi tarixi 2. B.Eshov – O`zbekiston davlatchiligi va boshqaruvi tarixi 3. X.Boboyev – O`zbek davlatchiligi tarixi