Мавзу: Аммофос ишлаб чиқаришидаги бгс аппаратининг тўла иссиқлик техник ҳисоби

Ammoniy fosfatlari
Ammoniy fosfatlarning xossalari.
Ammoniy fosfatlari, odatda, fosfor kislota tuzlari — ammoniy digidrofosfat yoki monoammoniyfosfat [MAF] NN₄N₂R0₄, ammoniy gidrofosfat yoki diammoniyfosfat [DAF] (NN₄)₂NR0₄, va ammoniy fosfat yoki triammoniyfosfat (NN₄)₃R0₄ nomlari bilan yuritiladi. Eng barqaror birikma monoammoniyfosfat hisoblanadi, uni 100-110°S gacha qizdirilganda amalda ammiakning ajralishi kuzatilmaydi. Diammoniyfosfat 70°S xaroratdayok ammiak yо‘qota boshlaydi va monoammoniyfosfatga aylanadi:
(NN₄)₂NR0₄ → NN₄N₂R0₄ + NNz
triammoniyfosfat esa xavoda 30-40°S da parchalanadi, shuning uchun uni sanoatda ishlab chiqarilmaydi.
Mono- va diammoniyfosfatlarning gigroskopikligi kamdir. 50°S dagi NN₄N₂RO₄ ning gigroskopiklik nuqtasi 88% ga, 15°S da esa — 97% ga tengdir (texnik maxsulotlarda qо‘shimchalarning ishtirok etishi uning gigroskopikligini oshiradi).
Ammoniy fosfatlari qishloq xо‘jaligida о‘g‘it sifatida keng qо‘llaniladi. Ular yuqori konsentratsiyali ballastsiz о‘g‘itlar hisoblanadi va tarkibida ikkita asosiy ozuqa elementlari — suvda eruvchan shakldagi azot va fosfor bо‘ladi.
Toza monoammoniyfosfatda 12,2% N va 61,7% R₂O₅ (jami 73,9%), diammoniyfosfatda — 21,2% N va 53,8% R₂O₅ (75,0%) bо‘ladi. Diammoniyfosfatda ozuqa moddalarining N: R₂O₅ massa nisbati (1:2,5) monoammoniynisbatdagi (1:5,1) ga nisbatan ancha makbо‘l bо‘ladi.
Ammoniy-fosfat о‘g‘itlardan ammofos — oz mikdordagi (-10%) diammoniy­fosfat qо‘shimchasi bо‘lgan monoammoniyfosfat kо‘p mikdorda ishlab chiqariladi.
Azot bо‘yicha nisbatan konsentrlangan о‘g‘it — diammofos xam ishlab chiqariladi. Agar diammofos ishlab chiqarish uchun apatit konsentratidan olingan ekstraksion fosfor kislota ishlatilsa, bunda maxsulot tarkibida: 48±1% R₂O_5uzl 18% dan kam bо‘lmagan N va 1,5% dan kо‘p bо‘lmagan N₂O bо‘ladi. N:R₂O₅ nisbati katta bо‘lgan о‘g‘it ishlab chiqarish uchun ammofos va diammofosga azotli о‘g‘itlar — ammoniy nitrat yoki karbamid qо‘shiladi.
Termik yoki tozalangan ekstraksion fosfor kislotadan olinadigan diammoniyfosfat xayvonlar ozuqasi uchun ishlatiladi. Ammoniy fosfatlari, shuningdek, oziq-ovqat va farmatsevtika sanoatida xam ishlatiladi; ular antipirenlar sifatida va qurilish materiallarining yong‘inga bardoshliligini oshirish uchun ishlatiladi.