Mavzu: aqliy tarbiya bu aqlni rivojlantirish maqsadida yoshlarga muntazam va maqsadga muvofiq pedagogik ta`sir k`orsatish

Maktabgacha yoshidagi bolalarga ta’lim
berishning o'ziga xosligi
Ta’lim - maktabgacha yoshdagi bolaning bilish qobiliyatlarining muntazam rejali ravishda rivojlantirib borish, MTMning
ta'lim-tarbiya dasturida belgilangan eng oddiy bilimlar sistemasi bilan qurollantirish, malaka va ko'nikmalarni shakllantirishdan iborat. Maktabgacha ta'lim yoshdagi bolalarga aqliy
tarbiya berishda ta’lim yetakchi rol o'ynaydi. Ta'lim jarayonida
aqliy tarbiyaga doir hamma masalalar hal etiladi. Ta’lim - bolalarga izchillik bilan bilim berishni, bu bilimlarni aniqlash va
sistemalashtirishni, bilish jarayonlarini, tafakkur faolligini rivojlantirishni nazarda tutadi.
Ta’lim kuzatuvchanlik, qiziquvchanlik va aqlning sinchkovlik, ziyraklik, tanqidiylik kabi sifatlarni rivojlantirishga yordam beradi. Ta'lim jismoniy, estetik va mehnat tarbiyasini muvaffaqiyatli amalga oshirish uchun ham zarurdir. MTMda bolalarga madaniy - gigiyenik ko'nikmalar, asosiy harakatlar
o'rgatiladi, ular madaniy axloqiy qoidalarini o'zlashtirib oladilar.
Ta’lim jarayonida bolalarda o'quv faoliyatlari asoslari hosil
qilinadi, ularni maktabda muvaffaqiyatli o'qish uchun muhim
shart-sharoitlar yaratiladi. Ta’limni ikki yo'l bilan amalga oshirish maqsadga muvofiqdir:
162
Bolalarni bilim, malaka,
ko‘nikmalami kattalar bilan
o‘zaro munosabatda bo‘lishi
orqali egallab borishidir. Bu
muomala mehnat faoliyati va
shu kabilar bilan belgilanadi.
Birinchi yo‘l Ikkinchi уоЧ
Maxsus tayyorgarligi bor kishilaming maxsus o'qiiV muassasalarida bolalarni kerakli bilim,
malaka, ko’nikmalardan rejali
ravishda xabardor bo‘lib borishidir.
Bunday yo‘l bilan ta’lim berishdan
maqsad yosh avlodni zamonaviy
ishlab chiqarishda, jamiyatning
ijtimoiy-siyosiy, madaniy hayotida
faol qatnashtirish uchun zarur
bo’lgan fan yutuqlari bilan
tanishtirishdir.
Bolalarga ta'lim berish jarayonida tarbiyachi har xil metodlardan, usullardan foydalanish:

Ko'rgazmali Kuzatish Ko'rsatish TV dan foydalanish	Og'zaki Tushunish	Amaliy Mashq	O'yin metodlari Didaktik o'yinlar
Hikoya qilish Mustaqil ish Harakatli o'yinlar
So'zlab berish Oddiy tajriba Mashqli o'yinlar
0‘qib berish Suhbat	Insenirovkalar Kundalik axborot

Kuzatish metodi. Bolalarni tevarak-atrof bilan tanishtirish
imkonini beradi, Bunda bolalar ko'rish, eshitish, sezish idrokla-
163
ri orqali bilimlarni egallash imkoniyatiga ega bo'ladilar. Bu esa
asosan yangi bilim berishda qo'llaniladi.
Kuzatish - bolalarning narsa, voqealarning ma'lum maqsadi
Dilan rejali idrok etishidir. Kuzatish metodi ma'lum obyektlarrri kuzatishda yetakchi o'rinni egallaydi.
Namoyish etish metodi. Bu metod tarbiyachi bolalar-
?a narsani o'zini yoki tasvirini ko'rsatadi. Bu bevosita ko'rib
Do'lmaydigan narsalar (boshqa tabiy zonadagi hayvonlar,
D'simliklar, kishilar hayoti bilan) qo'llaniladi.
Hikoya qilib berish - materialni aniq, obrazli, ta'sir chan ba-