Mavzu: aqsh aholisini ijtimiy himoya qilish tizimi

Ijtimoiy ta’minot tizimini isloh etish bosqichlari

• AQSh tarixida ijtimoiy ta’minot tizimining isloh etish bosqichma - bosqich amalga oshirilgan. Hukumat fuqarolarning ijtimoiy - iqtisodiy huquqlarini himoya qilish maqsadida Lindon Djonson (1963-1968yy) tomonidan ijtimoiy islohotlar doirasida “Ulkan jamiyat qonuni” deb nomlangan ijtimoiy dasturlar ishlab chiqildi. Unda aholini ijtimoiy ta’minotga muhtoj qatlamlari uchun maksimal imkoniyatlar va mavjud dasturlar, xizmatlar yanada takomillashtirilgan. Muhim ahamiyatga ega qonun 1964-yilda qabul qilingan “Kambag‘allikka urush” deb nomlangan. Maqsadi Umuman kambag‘allikni yo‘qotish hisoblangan. 1970-yillardagi ijtimoiy ta’minot tizimidagi islohotlar. 1970-yillaming o'rtalarida ijtimoiy siyosat ijtimoiy ta’minot tizimining salbiy jihatlarini meros qilib oldi. Ijtimoiy yordam oluvchilar, ishchilar, davlat xizmatchilari amal qilayotgan ijtimoiy ta’minot tizimini samarasiz ekanligiga ishonch hosil qildilar. Ushbu holat mamlakatda ijtimoiy siyosatni qayta ко‘rib chiqish kerakligini anglatdi. 1980-yillarda mamlakat iqtisodiyoti barqaror sur’atlarda rivojlanmayotganligi tufayli davlat ijtimoiy dasturlarini qisqartirilishiga olib keldi. 1982-yilda Prezident Reygan tomonidan ijtimoiy ta’minot tizimining “Yangi feodalizm” islohotlari amalga oshira boshlandi, unga ko‘ra markaziy o‘rinni davlat savdo talonlarini moliyalashtirish egalladi.

Federal hukumat esa tibbiy dasturai (Medicaid) moliyalashtirishni o‘z zimmasiga oladigan bo‘ldi. 1988-yilda AQSh kongressi “Oilani qo‘llab - quvvatlash” to‘g‘risidagi qonunni qabul qildi. Qonun quyidagilarni ko‘zda tutar edi: 12 oy tibbiy sug'urta (Medicaid) doirasida, bola parvarishi uchun olinadigan nafaqa ota-onasi ishga joylashguniga qadar ta’minlashni ko‘zda tutadi. Ushbu qonun oilani uy-joy bilan ma’lum muddat ta’minlaydi. AFDC-UP, ota-onalar alimentlami to‘lashni yanada ko‘proq nazoratga olishni ta’minladi 1992-yilda AQSh prezidentligiga nomzod Bill Klinton o‘z ijtimoiy ta’minot islohotlarini taklif etdi. U “Oila to‘g‘risida”gi qonunni yanada takomillashtirish, ijtimoiy ta’minot tizimi dasturida davlatning ishtirokini yanada faol bo‘lishini ta’kidladi. “Islohotning maqsadi aholi farovonligiga hayot tarzi sifatida emas, balki ikkinchi imkoniyatdek qarash lozim” degan g‘oya olg‘a surilgan.

2000-yilda AQSh prezidenti Djordj Bush ijtimoiy ta’minot tizimi siyosatining yangi bosqichini ochdi va unda hukumat insonlarga yakka o‘zi yordam bera olmaydi, u insonlaming bir-biriga, jamiyatlami yordam berishga ko‘maklashishi mumkin degan g‘oyani ilgari suradi. Kimga ijtimoiy yordam kerak, ijtimoiy muhtoj bo’lsa faqat shunga ijtimoiy yordam ko‘rsatish kerakligi ta’kidlanadi. Shunday qilib AQSh ijtimoiy ta’minot tizimini isloh etilishi ko‘p bosqichlami bosib o‘tdi va hozirga kelib aholini barqaror turmush farovonligini ta’minlab bermoqda.