Mavzu: Arab tilida to'ldiruvchi ergash gapning qiyosiy tahlili Mundarija

Yomonlik va yaxshilikdan nimaiki qilsang.

Bunday gaplar esa arab nahvshunoslari talqinida jumla deb nomlanadi. Agar jumla to‘liq ifodalansa, ya’ni “ﺷﺮ ﺘﻼﻗﻪ. ﺃﻮ ﺧﻴﺮ ﻤﻥ ﺘﻔﻌﻞ ﻤﻬﻣﺎ ” - “yomonlik va yaxshilikdan nimaiki qilsang unga yo‘liqasan” tarzida ifodalansa, bu gap yana kalom deb nomlanadi.⁶

Arab tili grammatikasida sintaktika masalalariga e‘tibor beradigan bo‘lsak, arab tilshunoslari bu masalaga o‘ziga xos bir tarzda yondoshganlarini ko‘rishimiz mumkin.

Ularning fikrlariga ko‘ra jumla tarkibidagi so‘zlar ikki holatda bo‘lishi mumkin:

1) Ba`zi so‘zlarning oxirgi bo‘g‘inidagi unlilar gapdagi vazifasiga ko‘ra o‘zgaradi. Bunday so‘zlarni arablar مُعْرَبٌ (turlanuvchi so‘zlar) deb nomlashadi. Ular to‘rt xil holatda bo‘ladi: الرفع (dammali holat), النصب (fathali holat), الجر (kasrali holat) الجزم (sukunli holat). Ismlarda bularning uch turi uchraydi.( الرفع, الجر, النصب