Mavzu: asosiy va aylanma kapital yo’lchiboyev johongir

Aylanma kapital juda kо‘p funksiyalarni bajaradi. Ularning orasidan quyidagilarni alohida ajratib kо‘rsatish mumkin: takror ishlab chiqarish; rag’batlantirish; taqsimlash; ishlab chiqarish va muomala sohasining yagonaligini ta’-minlash; ishlab chiqarish jarayonining uzluksizligini ta’minlash; va boshqalar. Aylanma kapital о‘z funksiyalarini ham pulli, ham natural-buYum shakllarida amalga oshiradi.

Aylanma kapitalning tarkibiy tuzilmasini uni funksional jihatdan quyidagi ikki tashkil yetuvchi belgilab beradi: aylanma kapitalning natural-buYum shakllari yoki aylanma ishlab chiqarish fondlari; muomala fondlari: Tarkibiy tuzilma jihatidan aylanma kapitalning natural-buyum shakllariga, eng avvalo, ishlab chiqarish zaxiralaridan iborat bо‘lgan quyidagilar kiradi: xom ashyo va asosiy matyeriallar; sotib olingan yarim tayyor mahsulotlar; yoqilg’i; qadoqlash va qadoqlash matyeriallari; joriy ta’mirlash uchun yehtiyot qismlar; invyentarlar va xо‘jalik buYumlari; tugallanmagan ishlab chiqarish xarajatlari; о‘z ishlab chiqarishining yarim tayyor mahsulotlari; kelgusi davr xarajatlari

Aylanma kapitalning tarkibiy tuzilmasini tashkil yetuvchi muomala fondlarining tarkibi quyidagilardan iborat: tayyor mahsulot va qayta sotishga mо‘ljallangan tovarlar, ortib jо‘natilgan tovarlar; pul mablag’lari – kassadagi pullar, hisob-kitob va valYuta hisobvaraqlaridagi pullar, bankdagi maxsus hisobvaraqlari (akkreditivlar va chek daftarchalari, dyepozit hisobvaraqlari, bosh-qa tо‘lov hujjatlari); qisqa muddatli (bir yildan ortiq bо‘lmagan muddatda) Moliyaviy qо‘yilmalar – boshqa XYUSlar qimmatli qog’ozlariga in-vyestisiyalar, davlat va mahalliy zayomlarning foizli obligasiya-lari, boshqa XYUSlarga berilgan zayomlar, aksionyerlardan о‘z aksiyalarini sotib olish; dyebitorlik qarzlarining barcha kо‘rinishlari, sotib oluv-chilar va buYurtmachilarning qarzlari, olinuvchi vyeksyellar, shо‘ba va bо‘ysunuvchi jamiyatlarning qarzlari, ustav kapitaliga badallar bо‘yicha ta’sischilarning qarzlari, berilgan avanslar, boshqa dyebitorlarning mablag’lari.