Мавзу: Қаттиқ ёқилғини қайта ишлаш. Кўмирни кокслаш. Режа

Мавзу: Қаттиқ ёқилғини қайта ишлаш. Кўмирни кокслаш.

Режа:

1. Қаттиқ ёқилғини келиб келиб чиқиши.

2. Қаттиқ ёқилғини юқори хароратда қайта ишлаш усуллари.

3. Ярим кокслаш.

4. Тошкўмирни кокслаш.

5. Кокслаш жараёнини технологияси.

Қаттиқ ёқилғилар келиб чиқишларига қараб табиий ва сунъий – синтетик ёқилғиларга бўлинадилар.
- Табиий қаттиқ ёқилғиларга – қўнғир ва тош кўмир, антрацит, торф, ёнувчи сланецлар кирадилар.
- Сунъий қаттиқ ёқилғиларга – хар ҳил турдаги ёқилғилар - тошкўмир, торф ва нефт кокслари, кўмир брикетлари ва чанглари, шунингдек қаттиқ ёқилғиларни механик қайта ишлаганда чиқадиган махсулотлар киради.
Қазиб олинадига қаттиқ ёқилғилар, органик келиб чиқишга эга бўлган, ўлган хайвон, ўсимлик ва планктонлар қолдиқларига бактериал таъсир натижасида ҳосил бўлган моддалардир. Ёнадиган қазилмалар углеродли чўкма жинслар кўринишида бўлиб ер пўстлоғида тўпланиб конлар ва каръерлар ҳосил қиладилар. Ҳамма қазилма қаттиқ ёқилғилар қайси материалдан ҳосил бўлганига кўра сапропелитларга ва гумолитларга бўлинадилар.

• Сапропелитлар - плактонлар ва тубан ўсимликларни сув бассейнларини тубида ҳосил бўлган лой (балчиқли) чўкма (қатлам) – сапропел қолдиқларини қайтарувчи парчаланишидан пайдо бўлганлар. Сапролетларга ёнувчи битумлашган сланцлар ва баъзи ёнувчи қазилмалар киради.

• Гумолитлар - ўсимликлар қолдиқларини оксидланиши ва парчаланишидан пайдо бўлган. Улар гумитларга ва линтобилитларга бўлинадилар.
• Гумитларга, асосан гумусли (чиринди) моддалар киради.
• Линтобиолитлар, тубан ўсимликларни турғун структурали элементларидан (споралар,гулларии чангидан ва бошқалардан) ташкил топган.

Гумитларга- қазилма қаттиқ ёқилғиларни асосий турларидан қўнғир ва тош кўмир, атрацит ва торф киради.