Mavzu: Auditorlik tekshiruvi jarayonida ichki nazorat tizimini o’rganish hamda baholash Reja: Ichki nazorat tizimini

Toshkent Davlat Iqtisodiyot Universiteti
Moliya va Buxgalteriya hisobi fakulteti MBR-82 guruh talabalari:
Saidov Nodirbek
Sharifboev Azizbek
Shonazarov Feruzbek
To’xliyev Farrux
Mavzu: Auditorlik tekshiruvi jarayonida ichki nazorat tizimini o’rganish hamda baholash
Reja:
1. Ichki nazorat tizimini
2.Ichki nazoratning asosiy komponentlari
3. Ichki nazorat tizimini takomillashtirish va xatarlarni baholashning ahamiyati
To'g'ri boshqaruvni ta'minlashva riskni minimallashtirish uchun audit jarayonida ichki nazorat tizimini o'rganish va baholash juda muhimdir. Tashkilotning ichki operatsiyalari va tizimlarining nozik tomonlarini o'rganish orqali auditorlar zaif tomonlarini aniqlashlari, xavflarni baholashlari va yaxshilash uchun qimmatli tushunchalarni taqdim etishlari mumkin.
Ichki nazorat tizimi
Ichki nazorat tizimi- bu buxgalteriya hisobi va hisobotining to’g’riligini ta’minlashga qaratilgan, hamda korxona resurslaridan maqsadga muvofiq oqilona foydalanishga imkon yaratadigan doimiy, kundalik ishlar majmuidir.
Ichki nazorat tizimi
Ichki nazorat tizimini baholashning asosiy maqsadi auditni rejalashtirish, shuningdek auditorlik amallarining turlarini, o’tkazish vaqti va hajmini aniqlash uchun puxta zamin yaratib, ularni auditorlik tekshiruvining dasturida aks ettirishdan iborat. Faraz qilaylik, auditor tomonidan dastlabki auditorlik tekshiruvi dasturi tayyorlangan va u oldinda turgan ishlarning borishi to’g’risida ma’lum tasavvurga ega. Dastlabki dastur sifatida o’tgan yilgi auditorlik tekshiruvining dasturi olinib, mijoz-korxonadagi ichki nazorat tizimini dastlabki tahlil qilish va samarasizlik xavf-xatarini baholash natijalariga muvofiq tuzatishlar kiritiladi
Ichki nazoratning asosiy komponentlari
Boshqarish ramkalari
Keng qamrovli va standartlashtirilgan jarayonni yaratish uchun sanoat tomonidan tan olingan nazorat tizimlaridan foydalaning.
Ma'lumotlarni tahlil qilish
Tashkilot faoliyatidagi naqshlar, anomaliyalar va potentsial xavflarni aniqlash uchun ma'lumotlar tahlilini amalga oshiring.
Kirish boshqaruvlari
Maxfiy ma'lumotlar va tizimlarga faqat vakolatli shaxslar kirishini ta'minlash uchun ishonchli kirish nazoratini joriy qiling.
Ichki nazorat tizimi samarali bo’lishi uchun funktsional mas’uliyatlar yoki xizmat vazifalarining etarli darajada taqsimlanishi juda muhimdir. Bu nazorat amallari samaradorligining muhim sharti hisoblanadi. Bular quyidagilardan iborat:
1) Xo’jalik muomalalarini amalga oshirishga ruxsat etish. Bu vazifani xo’jalik muomalalarini rasmiylashtirish huquqiga ega xodimlar bajaradilar. Ruxsat etish ma’lum turdagi muomalalar (masalan, barcha turdagi sotish)ga taalluqli, umumiy, yoki maxsus (masalan, muhim aktivni sotishga ruxsat etish) bo’lishi mumkin.
2) Xo’jalik muomalalarini ro’yxatga olish. Ko’pchilik korxonalarda xo’jalik muomalalarini yozish (hisob yuritish) va hisobot ishlari kompyuter yordamida bajariladi;
Ichki nazorat tizimi samarali bo’lishi uchun funktsional mas’uliyatlar yoki xizmat vazifalarining etarli darajada taqsimlanishi juda muhimdir. Bu nazorat amallari samaradorligining muhim sharti hisoblanadi. Bular quyidagilardan iborat:
3) Xo’jalik faoliyatida korxona mablag’larining saqlanishini ta’minlash. Bunda korxonaga tegishli aktivlarga haqiqatda egalik qilish yoki ular ustidan nazorat o’rnatish nazarda tutiladi;
4) Schyotlarda aks ettirilgan summalarni va haqiqatda mavjud aktivlarni vaqti-vaqti bilan taqqoslab turish. Bu erda aktivlarni muntazam inventarizatsiya qilish va tafovutlar aniqlangan hollarda tegishli choralarni qo’llash tushuniladi.
Xatarlarni baholashning ahamiyati
1
Zaifliklarni aniqlang
Xavflarni puxta baholash ichki nazorat tizimidagi potentsial zaifliklar va zaif tomonlarni aniqlashga yordam beradi.
2
Boshqaruvlarga ustunlik bering
Turli jarayonlar bilan bog'liq xavflarni tushunib, tashkilotlar zarur nazoratni amalga oshirish uchun resurslarni samarali taqsimlashlari mumkin.
3
O'zgarishlarga moslashish
Doimiy xavflarni baholash ichki nazorat choralarining biznes muhitidagi o'zgarishlarga va yuzaga keladigan xavflarga moslashishini ta'minlaydi.
Audit texnikasi va vositalari
Namuna olish usullari
Auditorlar nazoratning samaradorligini baholash va aniqlik va muvofiqlik uchun ma'lumotlarning bir qismini tahlil qilish uchun turli tanlab olish usullaridan foydalanadilar.
Hujjatni ko'rib chiqish
Hujjatlarni puxta o'rganish auditorlarga amalga oshirilgan nazoratning mohiyatini tushunishga va bo'shliqlar yoki nomuvofiqliklarni aniqlashga yordam beradi.
Audit texnikasi va vositalari
Intervyular
Asosiy xodimlar bilan suhbatlar o'tkazish auditorlarga nazorat samaradorligi va yaxshilash uchun potentsial yo'nalishlar haqida qimmatli tushunchalarga ega bo'lish imkonini beradi.
Texnologiya vositalari
Audit dasturlari va ma'lumotlarni tahlil qilish vositalari auditorlarga ma'lumotlarni har tomonlama tahlil qilish va anomaliyalarni samarali aniqlash imkonini beradi.
Ichki nazorat tizimini takomillashtirish
1
Bo'shliqlarni tahlil qilish
Joriy nazorat tizimi va sanoatning ilg'or amaliyotlari o'rtasidagi tafovutlarni aniqlang.
2
Tavsiyalar
Ichki nazorat tizimini mustahkamlash bo'yicha amaliy tavsiyalar berish.
3
Amalga oshirish
Umumiy samaradorlikni oshirish uchun tavsiya etilgan nazorat yaxshilanishlarini amalga oshirishda tashkilotga yordam berish.
Ichki nazorat javobgarligining ahamiyati
1
Shaffoflik
Kuchli ichki nazorat tizimi tashkilotda shaffoflik va hisobdorlikni ta'minlaydi.
2
Audit izi
Faoliyatlarning tekshirilishi mumkin bo'lgan izi javobgarlikni kuzatish va har qanday firibgar yoki ruxsat etilmagan faoliyatni aniqlashga yordam beradi.
3
Tashkiliy yaxlitlik
Samarali ichki nazorat axloqiy xatti-harakatlarga yordam beradi va tashkilotning yaxlitligini saqlaydi.
Auditorning ichki nazoratdagi roli
Xavfni aniqlash
Auditorlar ichki nazorat tizimidagi xavf va zaif tomonlarni aniqlashda hal qiluvchi rol o'ynaydi.
Sinov va tekshirish
Auditorlar bir qator audit usullari orqali nazoratning samaradorligini tekshiradi va tekshiradi.
Hisobot va tavsiyalar
Auditorlar ichki nazoratni kuchaytirish va risklarni kamaytirish uchun keng qamrovli hisobot va tavsiyalar beradi.
E ‘T I B O R I N G I Z
U C H U N R A H M A T