Mavzu: Banklararo vakillik munosabatlari: mazmuni, zarurligi va o`rnatish tartibi

1994 yil

18 mart kuni qabul qilingan Vazirlar Mahkamasining 146-sonli “Bank tizimini takomillashtirish, pul-kredit munosabatlarini barqarorlashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Qaroriga muvofiq, Markaziy bank tizimida elektron pochtalarni joriy etishni oktabrga qadar tugallash vazifasi yuklatildi. Shuningdek, Qarorda respublika bank kompyuter tizimini yaratish uchun zarur valyuta mablag‘larini ajratish ham ko‘rsatildi.
13 iyul kuni Vazirlar Mahkamasining “O‘zbekiston Respublikasi bank tizimini moliyaviy qo‘llab-quvvatlash chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Qaror qabul qilindi. Unga asosan banklar qator soliqlardan ozod qilindi va bo‘shagan mablag‘larni o‘z faoliyatini kompyuterlashtirishga sarflash shart qilib qo‘yildi. Mazkur Qarorlarga binoan tijorat banklarining bo‘limlari kompyuterlashtirila boshlandi va ular elektron to‘lov tizimiga qo‘shib borildi.
Avgust oyi oxiriga kelib mustaqillikning uch yilligi sharafiga elektron to‘lovlar vaqtinchalik Nizomi yaratildi.
Oktabr oyidan boshlab esa elektron pochta respublika bank tizimida ishga tushirildi.
Respublika bank tizimida buxgalteriya hisob-kitoblarni va bank amaliy ish kunini umumiy bir ko‘rinishga keltirish uchun zarur ishlar amalga oshirildi.
Markaziy bank qilingan bu ishlar bilan cheklanib qolmasdan o‘zining mutaxassislari kuchi bilan elektron to‘lov tizimi amaliy dasturini respublika miqiyosida tadbiq etish ustida ham tinimsiz ish olib bordi va 1995 yil uchun zamin yaratdi.

2-bosqich

1995 yil

Aprel oyida Markaziy bank Jahon banki mablag‘lari hisobidan O‘zbekiston Respublikasi banklararo to‘lov tizimini takomillashtirishga yo‘naltirilgan halqaro tanlov tender e’lon qildi.
Markaziy bankda tashkil etilgan elektron to‘lov tizimini yaratish ishchi guruhi o‘tgan yillardan olingan tajribalar va xulosalar, shuningdek jahonning ilg‘or davlatlari yutuqlarini o‘rganish va tahlil qilish asosida elektron to‘lov tizimi texnologiyasini yaratdilar. Eski tizim 19 avgustdan boshlab yangi texnologiya bilan almashtirila boshlandi. Bu paytga kelib Markaziy bank tizimida hisob-kitob markazlari tashkil etildi va tijorat banklariga elektron to‘lov bo‘yicha xizmat ko‘rsatila boshlandi. Yangi texnologiyaga o‘tila borishi sababli yilning oxirigacha respublikada 2 tizim: elektron pochta va elektron to‘lov tizimlari ishlab turdi. Yil oxiriga kelib esa barcha tijorat banklari Markaziy bankning hisob-kitob markazlari, kliring markazlari elektron to‘lov tizimiga qo‘shildi.