Mavzu: Betonning asosiy fizik-mexanik xossalari. Reja

M — betonning markasi (kg/sm 2). Betonning sinfi kublarni sinash yo‘li bilan aniqlanadi. Betonning kubik mustahkamligi:

bu yerda F — buzuvchi kuch; A b — kubikning ko'ndalang kesim
yuzasi. Beton va tem irbeton konstruksiyalar uchun og'ir betonning siqilishga bo'lgan mustahkamligi bo'yicha quyidagi sinflar ko'zda tutilgan: В 3,5; В 5; В 7,5; В 10; В 12,5; В 15; В 20; В 25; В 30; В 35; В 40; В 45; В 50; В 55; В 60.
B etonning mustahkamligi vaqt o'tishi bilan osha boradi va bu jarayon bir necha yil davom etish mumkin. Vaqt davom ida beton mustahkamligining oshishiga uning tarkibi, atrof m uhitning issiqligi va namligi katta ta'sir ko'rsatadi. Beton mustahkamligi bilan uning yoshi o'rtasidagi bog'lanish quyidagi form ula bilan aniqlanadi:

Bu yerda R2i — betonning 28 sutkadagi kubik m ustahkamligi; R ,~ t vaqtdagi betonning mustahkamligi. A trof m uhitning harorati va namligi qancha yuqori bo'lsa, qotish jarayoni shunchalik tez o'tadi.
Bunday holat M arkaziy Osiyo sharoitida tayyorlanadigan betonlar uchun xarakterlidir. QM Q ga binoan og'ir betondan ishlanadigan tem irbeton konstruksiyalarida sinfi В 7,5 dan past bo'lgan betonlarni qo'llash ruxsat etilmaydi. Takroriy yuklar ta'sir etadigan konstruksiyalarda esa sinfi В 15 dan yuqori bo'lgan betonlar qo'llaniladi. Siqiluvchi tem irbeton elem entlari В 15 dan kam bo'lm agan betonlardan va k atta yuk ostida bo'ladigan konstruksiyalarda esa (m asalan, ko'p qavatli binolarning quyi qavat ustunlarida) sinfi В 25 dan kam bo'lm agan betonlar qo'llash tavsiya etiladi.
Zo'riqtirilgan beton uchun В 20 ... В 60 bo'lgan beton sinflari qabul qilinadi. Hisob ishlarida betonning prizma m ustahkam ligi kubik m ustahkam ligining 72—77% ini tashkil etadi. Betonning prizm atik va kubik qarshiligi o'rtasidagi bog'lanish quyidagi em pirik form ula orqali ifodalanadi:

Betonning bo'ylam a cho'zilish m ustahkam ligi bo'yicha sinfi Bt ko'pgina inshootlarda (m asalan, gidrotexnika inshootlarida) beton mustahkam ligining asosiy ko'rsatk ich i hisoblanadi. B etonning cho'zilishdagi mustahkamligi siqilishdagiga nisbatan 10—20 m arta kam bo'lib, quyidagi empirik form ula yordam ida aniqlanadi:

Xulosa.
Zichligiga qarab betonlar sem ent bog'lovchilar asosida katta va mayda zich to'ldirgichlardan tayyorlangan zich strukturali og'ir betonlarga, g'ovakli katta to'ldiruvchilardan ham da g'ovakli va mayda zich (g'ovakli) to'ldiruvchilar sementli bog'lovchilar asosida tayyorlangan engil betonlarga bo'linadi. Zich to'ldiruvchilar sifatida o g 'ir betonlar uchun maydalangan tog' jinslari, shag'al yoki qum (kvars) ishlatiladi. Yengil betonlar uchun g'ovakli to'ldiruvchilar (tabiiy yoki sun’iy
yo'l bilan olingan) ishlatiladi. G 'ovakli tabiiy to'ldiruvchilarga pemza, rakushechnik, tu f va boshqalar, sun'iy to'ldiruvchilarga esa keram zit, agloporit va
shlaklar kiradi. Maxsus betonlar, bino va inshootlarning qurilmalarini issiqlikdan
him oya qilish uchun (200° С gacha) va 200° С dan yuqori tem perature ta'sirida ishlovchi olovbardosh betonlarga bo'linadi. Shu bilan birga agressiv m uhitda, ya'ni kimyoviy ta'sirda bu ta'sirga chidam li betonlar ishlatiladi.