Mavzu: Bionika asoslari va uning inson hayotidagi o’rni

Endoskopiya turlari, vazifalari va bemorlar uchun foydali ko‘ratmalar 

---

4.4 
(10) 
Me’da-ichak yo‘li a’zolari – qizilo‘ngach, me’da va o‘n ikki barmoq va yo‘g‘on 
ichaklarni maxsus yoritish tizimi optik asbob yordamida tekshirish usuli bugungi 
kunda keng qo‘llanilmoqda. Endoskopiya yordamida nafaqat kasalliklarni 
tashxislash balki, kichik davo muolajalarini ham o‘tkazish mumkin. 
Shifokor konsultatsiyasi 

Terapevt konsultatsiyasi 
Analizlar 

Qondagi shakar miqdorini tekshirish 
Tola optikasiga asoslangan fibroendoskop va tugal qismiga kichik hajmdagi chip 
o‘rnatilgan zamonaviy tolasiz videoendoskoplar yordamida tekshiruvlar qisqa 
fursatda va samarali o‘tkazilmoqda. Aholi orasida «zond», «shlang», «yapon 
zondi» nomlari bilan mashhur bo‘lgan endoskopning tugal qismi aylanasi hajmi 
9,8 va 7 hatto 5 mm bo‘lib, bu muolajaning kam noqulayliklar bilan o‘tishini 
ta’minlaydi. Endoskopik tekshiruvda asosan shilliq va shilliqosti pardadagi 
quyidagi o‘zgarishlar ko‘p aniqlanadi: yara va uning asoratlari, eroziyalar, 

---

chandiqlar, qizilo‘ngach va me’da venalarining kengayishi, safroning quyilishi, 
xavfsiz-xavfli o‘smalar va ularning darajalari, yot jismlar, ayrim ozuqa chiqitlari 
(soch, qora saqich, xurmo po‘sti, dafna bargi singarilar) to‘planib qolishi – bezoar, 
yallig‘lanish belgilari, ichki churra va bo‘rtma-divertikul, a’zo bo‘shlig‘i torayishi 
yoki kengayishi va hokazo. 
Me’da-ichak yo‘li yuqori qism a’zolarini endoskopiya qildirishga boradigan 
kishilar quyidagilarni bilishi lozim: 
– muolajadan 1 kun oldin kechki ovqat yengilroq bo‘lishi lozim. Ovqati yaxshi 
hazm bo‘lmaydigan va qayt qiladigan kishilar, yaxshisi, 1 kun oldin kuyuq ovqat 
umuman yemaganlari ma’qul; 
– muolajadan bir kun oldin yaxshi dam oling: vaqtida uxlang, asabiylashmaslikka 
harakat qiling; 
– muolaja kuni nonushta qilmang (shu bois ertalab o‘tkaziladi); 
– o‘zingiz bilan toza sochiq olib boring; 
– muolaja davomida bo‘yinni siqib turadigan bo‘yinbog‘, sharf, ro‘mol shuningdek 
belbog‘, tasmani bo‘shating. Agar tish protezi bo‘lsa, olib qo‘ying; 
– mabodo ayrim dorilarga allergik reaksiyangiz bo‘lsa, shifokorni ogohlantiring; 
– muolaja davomida shifokor ko‘rsatmalariga qat’iy amal qiling. Shunda tekshiruv 
ham qisqa fursatda, ham kam noxushliklar bilan o‘tadi;